«ΙΔΕΟΛΟΓΙΚΕΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΔΙΕΡΓΑΣΙΕΣ ΠΟΥ ΣΥΝΕΤΕΛΕΣΑΝ ΣΤΗ ΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗ ΤΟΥ ΝΕΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΟΔΗΓΗΣΑΝ ΣΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ 1821».

Η Επανάσταση του 1821 και η δημιουργία του ελληνικού κράτους ήταν αποτέλεσμα πολλών και διαφορετικών παραμέτρων.

Για να επιτευχθεί  η αποδέσμευση του ελληνικού χώρου από την οθωμανική αυτοκρατορία έπρεπε, κατ αρχάς, να βρεθεί ένας ισχυρός συνεκτικός δεσμός που θα συνένωνε  τους κατακτημένους ρωμιούς, με διαφορετικά και αντιφατικά συμφέροντα: τους αριστοκράτες του Φαναρίου, τους Οσποδάρους των παραδουνάβιων ηγεμονιών, τους προύχοντες, τους άρχοντες, τους εργάτες γης του Μοριά, τους διανοούμενους της Βιέννης, τους εμπόρους – πλοιοκτήτες του Αιγαίου, τους οπλαρχηγούς και αρματολούς της Ρούμελης. Οι πολλοί και εξαθλιωμένοι αγρότες, οι έμποροι και οι πλοιοκτήτες, οι πλούσιοι και διανοούμενοι Φαναριώτες, οι ισχυροί κλέφτες και αρματολοί, καθώς και οι λόγιοι της διασποράς, κάτω από αντικειμενικά δύσκολες συνθήκες, εξοπλίστηκαν με ισχυρούς ιδεολογικούς δεσμούς, της ελληνικότητας και της κοινής ιστορικής κληρονομιάς και συνέχειας.

  Η κλασική  Αρχαιότητα, αποτέλεσε τον ισχυρό συνδετικό  δεσμό των κατακτημένων Νεοελλήνων, τη γόνιμη μυθοπλασία. Η επίκληση της Αρχαιότητας, έπρεπε να ισορροπεί ανάμεσα στην ορθόδοξη χριστιανική πίστη, κοινό χαρακτηριστικό των κοινωνικών ομάδων που διεκδικούσαν τη σύσταση εθνικού κράτους, και στην κοινή καταγωγή, βεβαιωμένη από τη γλωσσική συγγένεια με τους Έλληνες του κλασικού πολιτισμού. Η ορθοδοξία, παρά το γεγονός ότι συγκινούσε την πλειονότητα των Ελλήνων, προσέκρουε στη στενή σχέση των αξιωματούχων της οθωμανικής εξουσίας με τον Πατριάρχη, ο οποίος θεωρείτο εγγυητής του κοινωνικοπολιτικού status της οθωμανικής αυτοκρατορίας. Ο προσδιορισμός της έννοιας της εθνικής ταυτότητας, σύμφωνα με τις αρχές της εθνικής ιδεολογίας, απαιτούσε την κατάδειξη συνεχούς και αδιάλειπτης ιστορικής ύπαρξης μιας χωριστής πολιτισμικής οντότητας, τα χαρακτηριστικά της οποίας υποτίθεται ότι δεν είχαν  αλλοιωθεί Η αναφορά των Νεοελλήνων στην Κλασική Αρχαιότητα, νομιμοποιούσε το αίτημα για τη δημιουργία του εθνικού κράτους και ενίσχυε την αίσθηση της ελληνικότητας. Υποστήριζαν, επίσης, ότι ήταν απόγονοι  και ίσως κληρονόμοι των ενδόξων προγόνων, τους οποίους  θαύμαζαν οι δυτικοί, και ότι είναι θύματα της ασιατικής βαρβαρότητας.

Η κοινή πίστη, για τη συγγένεια με τους προγόνους, που υπήρχε πολλά χρόνια πριν από το 1821, εκδηλωνόταν και με την ονοματοδοσία των παιδιών με αρχαιοελληνικά ονόματα, όπως επίσης, και με  ονόματα των θεών της ελληνικής θρησκείας καθώς και ηρώων, που έδιναν οι πλοιοκτήτες στα πλοία, παρά τις αντιδράσεις της χριστιανικής εκκλησίας. Τα οικογενειακά ονόματα αλλάζουν, παίρνουν αρχαία όψη: Ο Καλμούκος γίνεται Καλλιμάχης, ο Μπιρίκος γίνεται Εμπειρίκος. Τα παλαιά θρησκευτικά ονόματα εγκαταλείπονται, το Ιωάννης ή Παύλος γίνεται Περικλής ή Θεμιστοκλής ή και Ξενοφών. Ακόμη καταβλήθηκε προσπάθεια ια τη δημιουργία μιας επίσημης γλώσσας.

 Με οριστικοποιημένη πλέον τη συνείδηση της ελληνικότητας, οι Έλληνες αστοί των παροικιών, επηρεασμένοι από  τις ιδέες περί  Έθνους, που κυριαρχούσαν στην Ευρώπη, δημιούργησαν τους πρώτους ιδεολογικούς πυρήνες. Με την ίδρυση σχολείων στις ιδιαίτερες πατρίδες τους, τη σύσταση κληροδοτημάτων, προκειμένου να σπουδάσουν οι νέοι, και με την παραγωγή βιβλίων, εφημερίδων και περιοδικών, έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στη μεταλαμπάδευση ιδεών και ιδεολογικών ρευμάτων από τη διαφωτισμένη Δύση στην Ανατολή

Στις τελευταίες δεκαετίες του 18^ου αιώνα αναπτύχθηκε ένα πνευματικό κίνημα, από καλλιεργημένες ομάδες της ελληνικής κοινωνίας, που ονομάστηκε Νεοελληνικός Διαφωτισμός. Ο Νεοελληνικός Διαφωτισμός είχε αρχικά το χαρακτήρα πνευματικού κινήματος, αλλά μετά τη Γαλλική Επανάσταση, απέκτησε έντονα πολιτικά χαρακτηριστικά. Το κίνημα βασίστηκε στη διάδοση των Ευρωπαίων στοχαστών (Βολταίρος, Λοκ, Καρτέσιος, Νεύτωνας, Καντ και άλλοι) με τη μετάφραση των βασικών έργων τους στη χριστιανική Ανατολή. Μεγάλοι δάσκαλοι, όπως: Ο Ευγένιος Βούλγαρης, ο Ιώσηπος Μοισιόδακας, ο Αθανάσιος Ψαλίδας, ο Δανιήλ Φιλιππίδης, ο Γρηγόρης Κωνσταντάς και άλλοι, δίδαξαν τις νεωτερικές ιδέες και συγχρόνως άρχισαν να τελειοποιούν την εθνική γλώσσα.

Στον ιδεολογικό προσανατολισμό  του ελληνικού Διαφωτισμού, συνέβαλε και το πνευματικό κίνημα του γερμανικού ρομαντισμού, όπου κυριαρχούσαν οι ιδέες του  Herder.. Με τις  ιδέες του, διατύπωσε το εθνοτοπικό δόγμα: «κάθε πολιτισμικά διακριτή κοινότητα, δικαιούται να αποτελεί και μια εξίσου διακριτή και αυτόνομη πολιτική κοινότητα».

Οι λόγιοι, κύριοι εκπρόσωποι του Νεοελληνικού Διαφωτισμού, επηρεασμένοι από τις ριζοσπαστικές τάσεις του Ευρωπαϊκού Διαφωτισμού, διαμόρφωσαν τον προοδευτικό χαρακτήρα του Νεοελληνικού Διαφωτισμού και το αίτημα για τη δημιουργία εθνικού κράτους. Προς την κατεύθυνση αυτή λειτούργησε η Αμερικανική Επανάσταση (1776) και κυρίως η Γαλλική Επανάσταση (1789), καθώς και οι ναπολεόντειες κατακτήσεις.

 Ο Ρήγας Βελεστινλής (1757-1798), με το πολύπλευρο συγγραφικό του έργο και με σκοπό την ένταξη της παιδείας στο πολιτικό πλαίσιο της απελευθέρωσης, οραματιζόταν τη δημιουργία ενός πολυεθνικού, ελεύθερου και δημοκρατικού βαλκανικού κράτους, χωρίς θρησκευτικές ή εθνικές διακρίσεις. Ο Αδαμάντιος Κοραής συνέβαλε καθοριστικά στην ιδέα διεκδίκησης εθνικού κράτους. Με το πολυσχιδές έργο του προσπάθησε να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για εθνική αφύπνιση, εμφορούμενος από φιλελεύθερες ιδέες. Πίστευε πως η γέννηση του ελεύθερου κράτους των Γραικών ήταν υπόθεση παιδείας, εθνικής συνείδησης και πολιτικής πράξης. Γι αυτό, μέσα από το έργο του, αναδεικνύεται η γλώσσα, η ιστορία και γενικά ο Ελληνικός πολιτισμός.

Στις αρχές του 19^ου αιώνα οι Έλληνες είχαν πλέον συνειδητοποιήσει την ανάγκη της εθνικής ανασυγκρότησης. Οι εκδοτικές προσπάθειες συνεχίστηκαν με την έκδοση από τον Άνθιμο Γαζή (1811) του περιοδικού «Λόγιος Ερμής», καθώς και με τη σύσταση εταιρειών, όπως η υποστηριζόμενη από τον υπουργό του Τσάρου της Ρωσίας, Ι. Καποδίστρια, Φιλόμουσος Εταιρεία..

Στο πλαίσιο αυτό ιδρύεται στην Οδησσό της Ρωσίας το 1814, από μεσαία αστικά στρώματα του ελληνισμού, η «Φιλική Εταιρεία» με τους:  Εμ. Ξάνθος, Νικ. Σκουφάς και Αθαν. Τσακάλωφ. Οι διανοούμενοι του ελληνικού διαφωτισμού, με τη συμμετοχή τους στη Φιλική Εταιρεία και, ιδιαίτερα, με το ρηξικέλευθο πολιτικό τους λόγο, που σκόπευε στην πολιτισμική και κοινωνική αλλαγή, είχαν συμβάλλει, ουσιαστικά, στη διαμόρφωση της νεοελληνικής συνείδησης και  στη δημιουργία επαναστατικού κλίματος. Στις αρχές του 1820 η Φιλική Εταιρεία διέθετε σημαντική πολιτική δύναμη, αφού στελεχωνόταν από εκατοντάδες διακεκριμένους Έλληνες. Η ανάληψη της εξουσίας από τον Υψηλάντη σηματοδοτούσε την τελευταία φάση της προετοιμασίας των κατακτημένων Ρωμιών για την έναρξη της Επανάστασης..

Οι εξελίξεις εντός και εκτός της οθωμανικής αυτοκρατορίας ευνοούσαν την έναρξη της επανάστασης. Την περίοδο (1820-1821) η οθωμανική αυτοκρατορία αντιμετώπιζε σοβαρά εσωτερικά και εξωτερικά προβλήματα, όπως η  σύγκρουση του Αλή Πασά των Ιωαννίνων με το σουλτάνο. Ακόμη η αυτοκρατορία βρισκόταν σε πόλεμο, στα ανατολικά σύνορά της, με την Περσία. Η κρατική μηχανή και ιδιαίτερα, ο στρατός της οθωμανικής εξουσίας, βρίσκονταν σε αποδιοργάνωση, οι προσπάθειες των σουλτάνων για ανασυγκρότηση και δημιουργία τακτικού στρατού συνάντησε την αντίδραση των γενιτσαρικών σωμάτων..

Τέλος, παραμονές της επανάστασης, είχε παγιωθεί και εμπεδωθεί η εθνική συνείδηση σε ευρύτερα τμήματα των νεοελλήνων και, πολλοί από τους οποίους, εκτός από τη συνείδηση, διέθεταν πλούτο και παιδεία και κοινωνική καταξίωση. Όλοι αυτοί, οι τόσο διαφορετικοί, διατηρώντας η κάθε ομάδα τις δικές της επί μέρους επιδιώξεις, εξέφρασαν την επιθυμία των πολλών Ελλήνων Ραγιάδων, η οποία συνίστατο στη συγκρότηση ελληνικού κράτους. Το τολμηρό αυτό εγχείρημα θα μετουσιωθεί σε πράξη το 1821.

Σ.Σ: το άρθρο αυτό αποτελεί τμήμα της εργασίας που εκπόνησα στο πλαίσιο της Θ.Ε  «Νεότερη και Σύγχρονη Ελληνική Ιστορία».

Βασική βιβλιογραφία:

• Ιστορία του ελληνικού έθνους, τ. ΙΑ΄, Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1974-1975.

• Σπ. Ασδραχάς (επιμ.), Η οικονομική δομή των Βαλκανικών χωρών στα χρόνια της οθωμανικής κυριαρχίας ΙΕ’- ΙΘ’ αιώνας, Αθήνα, Μέλισσα, 1979.

• Κ.Θ. Δημαράς, Νεοελληνικός Διαφωτισμός, Αθήνα, Ερμής, 1977.

• Πασχάλης Κιτρομηλίδης, Νεοελληνικός Διαφωτισμός. Οι πολιτικές και κοινωνικές ιδέες, Αθήνα, Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, 1996.

• Πασχ. Κιτρομηλίδης, Η Γαλλική Επανάσταση και η Νοτιοανατολική Ευρώπη, Αθήνα, Πορεία, 2000.

  

ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΚΡΙΣΗΣ

 

Οι οικονομικές κρίσεις αποτελούν ένα συχνό φαινόμενο, καθώς απασχολούν την ανθρωπότητα τουλάχιστον από τότε που αναδύθηκαν οι κοινωνίες της αγοράς. Διερωτάται όμως κανείς, πώς είναι δυνατόν μέχρι σήμερα να μην γνωρίζουμε πώς να αποφύγουμε τέτοια φαινόμενα. Για να γίνει όμως αυτό, είναι πάντα χρήσιμη μία ανασκόπηση στις μεγαλύτερες οικονομικές κρίσεις του παρελθόντος.

Αν εξαιρέσει κανείς την Κατοχή, στη διάρκεια της οποίας η χώρα μας υποχρεώθηκε για υπέρτερους λόγους σε παύση πληρωμών, έχουν περάσει 85 χρόνια από την τελευταία φορά που η λέξη «χρεοκοπία» ακούστηκε στην Ελλάδα, τόσο πολύ όσο και στις ημέρες μας. Ήταν η χρονιά της τελευταίας από τις τέσσερις ελληνικές πτωχεύσεις των ετών 1827, 1843, 1893 και 1932. Πτωχεύσεις που οφείλονταν στην αδυναμία της χώρας να εξυπηρετήσει έναν υπέρμετρο και πανάκριβο εξωτερικό δανεισμό και λύνονταν με ακόμη μεγαλύτερο και επαχθέστερο δανεισμό, δημιουργώντας έναν φαύλο κύκλο. Και που είχαν σχεδόν πάντα μια έμμεση ή άμεση σχέση με την εθνική κυριαρχία.

α) Η πρώτη πτώχευση του 1827

Η αναγνώριση της ελληνικής ανεξαρτησίας ήταν προϊόν των πολεμικών επιτυχιών των Ελλήνων κυρίως από το 1821 ως το 1824, του φιλελληνικού κινήματος, αλλά και του ανταγωνισμού των μεγάλων δυνάμεων της εποχής. Το πρωτόκολλο του Λονδίνου του 1830 αποτελεί έναν «έντιμο» συμβιβασμό για τα συμφέροντα τους. Το νεοϊδρυθέν ελληνικό κράτος υπήρξε δέσμιο του διεθνούς συστήματος ασφαλείας, αλλά και του βρετανικού κυρίως χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου.
Οι χρηματοπιστωτικοί οίκοι του Λονδίνου εκχώρησαν το 1824 και 1825 τα περιβόητα «δάνεια της ανεξαρτησίας» με επαχθείς όρους για τους επαναστατημένους Έλληνες. Ένα μόνο μικρό ποσό από τα συνολικά ποσά των δανείων δαπανήθηκε για τις ανάγκες της επανάστασης. Το μεγαλύτερο σπαταλήθηκε στην προπληρωμή τόκων και προμηθειών, στα χρηματιστήρια της Ευρώπης ή σε παραγγελίες πολεμικού υλικού, που ποτέ δεν έφτασε στην Ελλάδα! Το πιο επαχθές όμως μέτρο που προβλέπονταν για την αποπληρωμή των δανείων ήταν η υποθήκευση των « εθνικών κτημάτων» που είχαν εγκαταλειφθεί από τους Τούρκους ιδιοκτήτες τους.
Το 1827 ο Ιωάννης Καποδίστριας απευθύνει έκκληση στις μεγάλες δυνάμεις για χορήγηση νέου δανείου. Ο Κυβερνήτης υπολόγιζε ότι έτσι θα μπορούσε να ξεπληρώσει ένα μέρος των τόκων των προηγουμένων δανείων και με τα υπόλοιπα να ανορθώσει την κατεστραμμένη ελληνική οικονομία. Όμως η απάντηση ήταν αρνητική. Οι ξένοι δανειστές δεν είχαν διάθεση να παραχωρήσουν νέα δάνεια στους Έλληνες. Υπό αυτές τις συνθήκες και μπροστά στην αδυναμία εξυπηρέτησης των δανείων της ανεξαρτησίας, η ελληνική διοίκηση οδηγείται στην πτώχευση.
Για την αντιμετώπιση της κατάστασης ο Καποδίστριας στράφηκε σε ένα εσωτερικό κυρίως πρόγραμμα ανοικοδόμησης της οικονομίας που προκάλεσε όμως την αντίδραση, τόσο του εξαθλιωμένου λαού που ζητούσε την αναδιανομή των «εθνικών γαιών», όσο και των προκρίτων που αισθάνθηκαν ότι παραμερίζονται από τα κέντρα  εξουσίας.

 β) Η πτώχευση του 1843.

Το καλοκαίρι του 1843, η Ελλάδα έπρεπε να καταβάλει στις τράπεζες της Ευρώπης τα τοκοχρεολύσια παλιότερων δανείων που είχε πάρει η χώρα. Δυστυχώς τα λεφτά δεν είχαν πάει σε υποδομές που θα βοηθούσαν την κατεστραμμένη ελληνική οικονομία, αλλά είχαν σπαταληθεί στους εμφυλίους της επανάστασης και στις σπατάλες του παλατιού και των Βαυαρών συμβούλων του στέμματος. Οι τόκοι που έπρεπε να καταβάλλονται κάθε χρόνο ήταν 7 εκατομμύρια δραχμές και ισοδυναμούσαν με το μισό των συνολικών εσόδων του ελληνικού κράτους. Το σύνολο των δημοσίων ανέρχονταν σε 14 εκατομμύρια δραχμές.

  Την άνοιξη του 1843, η κυβέρνηση παίρνει μέτρα λιτότητας, τα οποία όμως δεν αποδίδουν τόσο, ώστε να συγκεντρωθούν τα απαιτούμενα για την ετήσια δόση χρήματα. Έτσι, τον Ιούνιο του 1843, η ελληνική κυβέρνηση ενημερώνει τις ξένες κυβερνήσεις ότι αδυνατεί να καταβάλει το ποσό που χρωστάει και ζητά νέο δάνειο από τις μεγάλες δυνάμεις, ώστε να αποπληρώσει τα παλιά. Αυτές αρνούνται κατηγορηματικά.
Αντί να εγκρίνουν νέο δάνειο, εκπρόσωποι των τριών μεγάλων δυνάμεων (Αγγλία-Γαλλία-Ρωσία) κάνουν μια διάσκεψη στο Λονδίνο για το ελληνικό χρέος και καταλήγουν σε καταδικαστικό πρωτόκολλο. Οι πρεσβευτές των μεγάλων δυνάμεων με το πρωτόκολλο στο χέρι, παρουσιάζονται στην ελληνική κυβέρνηση και απαιτούν την ικανοποίηση του. Αρχίζουν διαπραγματεύσεις ανάμεσα στα δύο μέρη και μετά από έναν μήνα υπογράφουν μνημόνιο, σύμφωνα με το οποίο η Ελλάδα πρέπει να πάρει μέτρα ώστε να εξοικονομήσει μέσα στους επόμενους μήνες το αστρονομικό επιπλέον ποσό των 3,6 εκατομμυρίων δραχμών, που θα δοθούν στους δανειστές της.
Τα βασικά μέτρα που επέβαλε η κυβέρνηση μέσα στο 1843 σε εφαρμογή του τότε μνημονίου:  
 -Απολύθηκε το1/3 των Δημοσίων υπαλλήλων και μειώθηκαν 20% οι μισθοί όσων παρέμειναν.
 -Σταμάτησε η χορήγηση συντάξεων, που τότε δεν δίνονταν στο σύνολο των εργαζομένων.
   -Μειώθηκαν κατά 60% οι στρατιωτικές δαπάνες, μειώθηκε δραστικά ο αριθμός των ένστολων .
-Επιβλήθηκε προκαταβολή στην είσπραξη του φόρου εισοδήματος και της "δεκάτης",.
-Απολύθηκαν όλοι οι μηχανικοί του Δημοσίου και σταμάτησαν όλα τα δημόσια έργα.
-Καταργήθηκαν εντελώς όλες οι υγειονομικές υπηρεσίες του κράτους.
-Απολύθηκαν οι υπάλληλοι του εθνικού τυπογραφείου, όλοι οι δασονόμοι, οι δασικοί υπάλληλοι

-Καταργήθηκαν όλες οι διπλωματικές αποστολές στο εξωτερικό.
-Νομιμοποιήθηκαν όλα τα αυθαίρετα κτίσματα και οι καταπατημένες εθνικές γαίες.
Το αποτέλεσμα των εξαιρετικά σκληρών αυτών μέτρων ήταν οι δανειστές να πάρουν, όντως, ένα μέρος των χρημάτων τους, αλλά η χώρα να οδηγηθεί σε μία βαθιά και πολυετή ύφεση η οποία οδήγησε στην εξαθλίωση μεγάλου τμήματος του πληθυσμού. Πάντως, το συγκεκριμένο μνημόνιο του 1843, θεωρείται από πολλούς ιστορικούς μία από τις σοβαρότερες αφορμές για το ξέσπασμα της επανάστασης της 3ης Σεπτέμβρη 1843, που έφερε Σύνταγμα στη χώρα.

γ) Από το 1893 στο 1898: Η πτώχευση της Ελλάδας και ο Διεθνής Οικονομικός Έλεγχος
H παρατεταμένη επιστράτευση που εφάρμοσε ο Δηλιγιάννης στα μέσα της δεκαετίας του 1880, διαχειριζόμενος με τον τρόπο αυτό την κρίση της Ανατολικής Pωμυλίας, αύξησε κατακόρυφα το δημόσιο έλλειμμα. Ως αποτέλεσμα η κατάσταση των δημόσιων οικονομικών πήρε διαστάσεις σοβαρού προβλήματος. O Χαρίλαος Tρικούπης, που τον διαδέχθηκε στην πρωθυπουργία ενέτεινε τις φορολογικές επιβαρύνσεις και προχώρησε στη σύναψη μιας νέας σειράς δανείων τα έτη: 1887-1889.
Mε τα χρήματα των νέων δανείων επιδίωξε να αποπληρώσει παλαιότερες οφειλές, να καλύψει τα πάγια έξοδα του κράτους και να προχωρήσει στην υλοποίηση του προγράμματός του για τα δημόσια έργα. Όταν ανέλαβε και πάλι την εξουσία το 1892, το πρόβλημα του δημόσιου ελλείμματος ήταν ακόμη πιο οξυμένο. Παρά τις επανειλημμένες προσπάθειές του δεν κατάφερε να συνάψει νέο δάνειο και παραιτήθηκε.
Tότε ανέλαβε την εξουσία ο Σ. Σωτηρόπουλος στηριζόμενος στη βασιλική εύνοια και χωρίς τη στήριξη της βουλής. Αξίζει να σημειωθεί ότι την κυβερνητική μεταβολή στήριξε και ο Aνδρέας Συγγρός, ο οποίος εκπροσωπώντας γαλλικά και ομογενειακά συμφέροντα έκανε ότι μπορούσε στην προηγούμενη φάση για να μη λάβει η Ελλάδα νέο δάνειο και να παγειωθεί η εντύπωση ότι οδεύει για πτώχευση το ελληνικό κράτος.
O σκοπός από τότε ήταν η επιβολή διεθνούς ελέγχου, ώστε να εξασφαλιστούν οι δανειστές.
H κυβέρνηση Σωτηρόπουλου διαπραγματεύθηκε τη σύναψη δανείου με αγγλικό οίκο το οποίο ονομάστηκε "δάνειο κεφαλαιοποιήσεως" και είχε εξαιρετικά τοκογλυφικούς όρους. Παρά ταύτα το συγκεκριμένο δάνειο έδινε τη δυνατότητα να μετατραπούν τα καθυστερημένα τοκοχρεολύσια των προηγουμένων δανείων σε τίτλους νέου δανείου.
Λίγο αργότερα ο Χαρίλαος Τρίκούπης ανέλαβε και πάλι την εξουσία, ακύρωσε το "δάνειο κεφαλαιοποιήσεως" και προσπάθησε να συνάψει νέο. Mάταια όμως! H δανειοληπτική αξιοπιστία της Ελλάδας είχε πλέον πληγεί ανεπανόρθωτα.
Στις 10 Δεκεμβρίου 1893 ο Τρικούπης αναγνώρισε μέσα στην αίθουσα του κοινοβουλίου την πτώχευση του ελληνικού κράτους. Mε νόμο η κυβέρνηση περιόρισε την εξυπηρέτηση των τόκων κατά 30% και ανέστειλε την πληρωμή των τοκοχρεολυσίων.
Αυτή η εξέλιξη είχε σημαντικές συνέπειες στη διεθνή οικονομική, αλλά κυρίως πολιτική θέση της Eλλάδας στο εξωτερικό. Eπίσης, δημιούργησε αρνητικό κλίμα στο εσωτερικό. H αίσθηση ταπείνωσης που διαχύθηκε στον πληθυσμό για την οικονομική αδυναμία του κράτους συνέβαλε κατά ένα μέρος στην οργάνωση μυστικών εθνικιστικών εταιρειών και στην προώθηση αλυτρωτικών στόχων.
Πολύ γρήγορα η οικονομική ολίσθηση συμπληρώθηκε από τη στρατιωτική ήττα στον πόλεμο του 1897, η οποία με τη σειρά της επέτρεψε την ολοκλήρωση του οικονομικού διασυρμού, με την επιβολή του Διεθνούς Οικονομικού Ελέγχου το 1898.
Τη δεκαετία του 1880 η Ελλάδα είχε επιχειρήσει τον μεγάλο εκσυγχρονισμό της με προγράμματα δημοσίων επενδύσεων που υπερέβαιναν κατά πολύ τις δυνάμεις της. Κυρίως είχαν συναφθεί δάνεια με σκοπό την εκτεταμένη κατασκευή σιδηροδρόμων στο δίκτυο Πειραιώς Αθηνών- Πελοποννήσου και ενός εξίσου φιλόδοξου οδικού δικτύου. Η χώρα άρχισε να νιώθει ισχυρή, αλλά την πιο ακατάλληλη στιγμή περνά σε λάθος χέρια: από τον Τρικούπη της ανάπτυξης στον Δηλιγιάννη του δημαγωγικού εθνικισμού. Την ίδια εποχή αυξάνεται δραματικά και ο πολύ ακριβός εξωτερικός καταναλωτικός δανεισμός που συμβάλλει κι αυτός στη δημιουργία μιας ψυχολογίας. .
Έτσι, το 1897 η χώρα νιώθει πια έτοιμη για πόλεμο. Το αποτέλεσμα είναι ότι οι Τούρκοι φτάνουν περίπου έξω από τη Λαμία και οι Μεγάλες Δυνάμεις τούς ανακόπτουν την πορεία. Την επομένη του «Ατυχούς πολέμου», χωρίς να υπάρξει «τυπική» πτώχευση, οι δυνάμεις εγκαθιστούν Διεθνή Οικονομικό Έλεγχο στη χώρα. Η ειρήνη κοστίζει στην Ελλάδα, μεταξύ άλλων, και 4 εκατ. λίρες ως πολεμικές αποζημιώσεις.

δ) Πτώχευση 1929 - 1932: (Η Παγκόσμια οικονομική κρίση και η Ελληνική πτώχευση).
Το 1927 ο Ελευθέριος Βενιζέλος επιστρέφει στην Ελλάδα και γίνεται δεκτός ως μεσσίας από τον Ελληνικό λαό. Μετά από πολλή σκέψη και πιέσεις από το περιβάλλον του ανακαλεί την απόφασή του για παραίτηση από την πολιτική και επανέρχεται σε αυτή ως αρχηγός του κόμματος των Φιλελευθέρων στις 23 Μαΐου 1928. Το μέγεθος του εκλογικού θριάμβου των Βενιζελικών στις εκλογές της 19ης Αυγούστου ήταν απρόσμενο ακόμη και για τον αρχηγό του: οι  βενιζελικοί εξέλεξαν 223 βουλευτές έχοντας μια συντριπτική πλειοψηφία στην βουλή.
Η Ελληνική οικονομία είχε κάνει βήματα σταθεροποίησης την διετία 1926-1928. Η δραχμή σταθεροποιήθηκε μετά από δεκαπέντε χρόνια συνεχούς υποτίμησης. Έτσι, το 1928 η δραχμή εντάχθηκε στον περίφημο "κανόνα του χρυσού".

Όταν ανέλαβε την διακυβέρνηση της Χώρας ο Ελευθέριος Βενιζέλος, παρουσίασε ένα ιδιαίτερα αισιόδοξο και φιλόδοξο πρόγραμμα δημόσιων επενδύσεων που χρειάζονταν για να μπει η Ελλάδα σε αναπτυξιακή τροχιά και να αποκαταστήσει τους πρόσφυγες 
Η κατάρρευση του αμερικανικού χρηματιστηρίου στη Νέα Υόρκη το φθινόπωρο του 1929, είχε σοβαρές συνέπειες σε όλες τις ευρωπαϊκές οικονομίες. Αυτές έγιναν έντονες στην Ευρώπη το πρώτο εξάμηνο του 1931. Την άνοιξη του 1931, η κατάσταση είχε χειροτερέψει για τις οικονομίες των ευρωπαϊκών κρατών, τα περισσότερα από τα οποία αδυνατούσαν να εξοφλήσουν τα χρέη τους προς την Αμερική. Επίσης, υπήρχε πρόβλημα και στις διευρωπαϊκές πληρωμές δανείων, πράγμα που επιδείνωνε περισσότερο το οικονομικό κλίμα..Η Ελλάδα είχε τρεις συνεχόμενους πλεονασματικούς προϋπολογισμούς, όμως το εξωτερικό της χρέος είχε διογκωθεί από δάνεια που είχε συνάψει η κυβέρνηση Βενιζέλου κυρίως από την Αγγλία.  Η οικονομία της Ελλάδας βρέθηκε αμέσως υπό πίεση, καθώς μειώθηκαν δραστικά οι εξαγωγές της (καπνά και άλλα γεωργικά προϊόντα), όπως επίσης και τα εμβάσματα από τους Έλληνες της Αμερικής που εκείνη την εποχή ήταν σημαντικός οικονομικός παράγοντας για την χώρα.

Η Βενιζελική πολιτική της διατήρησης των υφιστάμενων νομισματικών ισορροπιών ανάγκαζαν την Τράπεζα της Ελλάδος να χρησιμοποιεί τα αποθέματα της σε χρυσό και συνάλλαγμα για να στηρίζει την δραχμή. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα να εξανεμιστούν πολύ σύντομα τα μικρά αποθεματικά της, φέρνοντας το οικονομικό επιτελείο της Ελλάδας στις αρχές του 1932 σε πολύ δύσκολη θέση.
Ο Ελευθέριος Βενιζέλος αποφάσισε να χειριστεί το θέμα προσωπικά και να εξασφαλίσει τα εξωτερικά δάνεια που θα στήριζαν την νομισματική του πολιτική. Ταξίδεψε τον Ιανουάριο του 1932 διαδοχικά σε Ρώμη, Παρίσι, Λονδίνο ζητώντας ένα δάνειο 50 εκατομμυρίων δολαρίων για τα επόμενα τέσσερα χρόνια, αλλιώς η Ελλάδα θα εγκατέλειπε τον νόμο του χρυσού και θα βυθιζόταν στην αναξιοπιστία και στην κοινωνική αναταραχή. Τον Μάρτιο συνεδρίασε στο Παρίσι η Δημοσιονομική Επιτροπή όπου ανάμεσα στα άλλα, θα συζητιόταν και το θέμα της Ελλάδας. Στο τρίμηνο που είχε περάσει ουσιαστικά όλες οι εξαγωγές της Ελλάδας είχαν παγώσει, και η τράπεζα της Ελλάδος είχε δώσει το 1/3 των αποθεματικών της σε συνάλλαγμα στο κράτος έτσι ώστε αυτό να ανταπεξέλθει στις δανειακές υποχρεώσεις του.

Ο τρόπος παρουσίασης των Ελληνικών προβλημάτων και αναγκών από τον ίδιο τον Ελευθέριο Βενιζέλο δεν έπεισε την Δημοσιονομική Επιτροπή, που θεώρησε ότι η Ελλάδα δεν έκανε καμία θυσία, αντιθέτως ήθελε να μεταβιβάσει τα προβλήματα της στους πιστωτές της. Ο Ελευθέριος Βενιζέλος συνέχισε να ζητά απεγνωσμένα βοήθεια τον Απρίλιο του 1932 στο Συμβούλιο της Κοινωνίας των Εθνών από τους υπουργούς Εξωτερικών της Αγγλίας και της Γαλλίας, χωρίς όμως κάποιο χειροπιαστό αποτέλεσμα, εκτός από αόριστες υποσχέσεις και ευχολόγια.
Την Τετάρτη 27 Απριλίου 1932, η Ελλάδα εγκατέλειψε επισήμως τον "κανόνα του χρυσού". Η δραχμή υποτιμήθηκε ραγδαία και στις 5 Μαΐου η ισοτιμία της με την στερλίνα έπεσε από τις 456 δραχμές στις 539. Τον ίδιο μήνα το κράτος επισημοποίησε την χρεοκοπία του κηρύσσοντας παύση πληρωμών. Στις 21 Μαΐου 1932, ο Ελευθέριος Βενιζέλος παραιτήθηκε από πρωθυπουργός.

Μια ακόμα οικονομική κρίση βιώνουμε εδώ και δέκα περίπου χρόνια., Στην παρούσα κρίση έχουμε αλλάξει 15 κυβερνήσεις, 7 πρωθυπουργούς, καμιά εικοσαριά υπουργούς οικονομικών, χωρίς να φαίνεται φως στον ορίζοντα.

ΙΔΙΩΤΙΚΟ ΣΥΜΦΩΝΗΤΙΚΟ 164 ΧΡΌΝΩΝ ΜΕ ΔΗΜΟΣΙΟ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝ

Πριν από λίγες ημέρες, σε συζήτηση με τον εκλεκτό φίλο Δ. Σαραντόπουλο, Εκπαιδευτικό, μού είπε ότι εντόπισε στο  διαδίκτυο ένα ενδιαφέρον έγγραφο με ιστορική αξία. Πράγματι, επισκέφθηκα την ιστοσελίδα που μού υπέδειξε και βρήκα το ενδιαφέρον αυτό  στοιχείο, το οποίο και αναρτώ.

Ἀριθ.  74.(Μεταγραφή σε μονοτονικό)

Εν Αγουλινίτση ^[1] σήμερον τήν εικοστήν τετάρτην του μηνός Σεπτεμβρίου ημέραν Πέμπτην της εβδομάδος και ώραν δεκάτην π.Μ. του χιλιοστού οκτακοσιοστού πεντηκοστού τρίτου έτους ενώπιον εμού του Συμβολαιογραφούντος Ειρηνοδίκου Βώλακος Νικολάου Μιχαήλ Καζή ^[2] εδρεύοντος ενταύθα και ενεργούντος τα Συμβολαιογραφικά μου χρέη, ^[3] εντός του κατά την αγοράν της κωμοπόλεως ταύτης Ειρηνοδικειακού καταστήματος εις την οικίαν του Κωνσταντίνου Ν. Μοσχούλα, ^[4] επαρουσιάστησαν οι Κύριοι : Ζαχαρίας Αναστασίου Πασχαλίγκος ^[5] κατοικοκτηματίας Κυπαρισσίας αφ’ ενός και Αναστάσιος Παππαλεξίου ^[6] κατοικοκτηματίας Ανδριτσαίνης αφ’ ετέρου  γνωστοί μοι και άσχετοι συγγενείας μετ’ εμού και των μαρτύρων Κυρίων Ιωάννου Τσιρλοπούλου και Γεωργίου Αλεξοπούλου κατοικοκτηματιών αμφοτέρων Αγουλινίτσης γνωστών μοι ενηλίκων πολιτών Ελλήνων και μη εξαιρετέων κατά τον νόμον και εζήτησαν την σύνταξιν της παρούσης συμβιβαστικής πράξεως ομοφώνως και ευχαρίστως ως εφεξής,  ήτοι.  Επειδή ο πρώτος ειρημένος Πασχαλίγκος είχε κινήσει αγωγήν κατά του δευτέρου ειρημένου Παππαλεξίου ενώπιον του Πρωτοδικείου Καλαμών περί αποδόσεως εισοδημάτων παραχθέντων εκ του τριτημορίου του χωρίου Γκρέκα του Δήμου Σκυλλούντος δοθέντος προς τον ειρημένον Πασχαλίγκον, γαμβρόν του δευτέρου Παππαλεξίου  επ’ αδελφή  λόγω προικός, το οποίον τριτημόριον επιδικασθέν παρεχωρήθη  αυτώ διά δικαστικών αποφάσεων του Πρωτοδικείου Καλαμών, Εφετείου Ναυπλίας και Αρείου Πάγου και το οποίον παρέλαβε κατά το έτος χίλια οκτακόσια πεντήκοντα έν και νέμεται τα εισοδήματα αυτού,  και επειδή τα εισοδήματα ταάτα πηγάζοντα από το έτος χίλια οκτακόσια τριάκοντα επτά, μέχρι του έτους χίλια οκτακόσια πεντήκοντα, επροκάλεσαν την έκδοσιν της από δέκα Απριλίου ενεστώτος έτους και υπ’ αριθμόν τριακόσια τριάκοντα έξ αποφάσεως του εν Καλάμαις Πρωτοδικείου, δι’ ής ο διαληφθείς Πασχαλίγκος υπεχρεώθη να αποδείξη οποία τα εισοδήματα τα οποία εισέπραξεν ο Παππαλεξίου ειρημένος κατά τα ως

είρηται ανωτέρω έτη, τα διαληφθέντα συμβαλλόμενα μέρη προσεκάλεσαν μάρτυρας προς εξέτασιν αλλά πριν ή προχωρήσωσι εις την εξέτασιν αυτών, συνεβιβάσθησαν ως έπεται, ο μεν Αναστάσιος Παππαλεξίου ειρημένος παραχωρεί ευχαρίστως προς τον ρηθέντα Ζαχαρίαν Πασχαλίγκον διά την ανωτέρω των εισοδημάτων τούτων απαίτησιν, από τον Νοέμβριον μήνα ενεστώτος έτους μέχρι της πρώτης Νοεμβρίου μηνός του 1856 ελευσομένου, ήτοι διά τρία ολόκληρα έτη, την κατοχήν και νομήν όλων των παραχθέντων εισοδημάτων εκ των δύο τριτημορίων του χωρίου Γκρέκα των ανηκόντων κατά κυριότητα και νομήν εις αυτόν διά να

καρπωθή αυτά τα εισοδήματα,  εις περίπτωσιν δε καθ’ ήν ο Αναστάσιος Παππαλεξίου δεν ήθελε παραχωρήσει προς τον Ζαχαρίαν Πασχαλίγκον των δύο τρίτων του χωρίου Γκρέκα τα εισοδήματα, θέλει πληρώνει λόγῳ μεταμελείας προς τον Ζαχαρίαν Πασχαλίγκον δραχμάς τρεις χιλιάδας αριθ. 3000, ο δε Ζαχ. Πασχαλίγκος δεχόμενος ευχαρίστως την προς αυτόν γενομένην παραχώρησιν των εισοδημάτων των δύο τριτημορίων εκ του χωρίου Γκρέκα της κυριότητος του διαληφθέντος Αναστ. Παππαλεξίου επί τρία έτη ως ερρέθη ανωτέρω, υπόσχεται ούτος ο Ζαχαρίας μετά την λήξιν των τριών τούτων ετών, να αποσυρθή εκ των δύο τριτημορίων του ειρημένου χωρίου αυτοδικαίως, επί ποινή μεταμελείας δραχμαί χιλιάδαι έξ αριθ. 6.000 και τα εξαχθησόμενα εισοδήματα αυτών των δύο τριτημορίων μετά την λήξιν των ως είρηται τριών ετών μέχρι της απομακρύνσεως του εκ των δύο τριτημορίων του διαληφθέντος Αναστ. Παππαλεξίου, ανήκοντος του ετέρου τριτημορίου κατά κυριότητα και κατοχήν προς τον ειρημένον Ζαχαρίαν Πασχαλίγκον, προς τούτοις τα ειρημένα συμβαλλόμενα μέρη μοι είπον να εκθέσω ότι μετά την λήξιν των τριών τούτων ετών να διανείμωσιν εάν θελήσωσιν ειρηνικώς, εντώ μεταξύ των τας γαίας αυτού του χωρίου Γκρέκα ήτοι όλην την περιοχήν και περιφέρειαν του, όσας καλλιεργουμένας γαίας και μή καλλιεργησίμους εις τρία ίσα μερίδια συμφώνως με τας περί τούτου εκδοθείσας αποφάσεις, του Πρωτοδικείου Καλαμών, του Εφετείου Ναυπλίας και του Αρείου Πάγου, εξ ών το μεν έν τριτημόριον θέλει έχει εις την κυριότητά του ως και μέχρι σήμερον ο Ζαχαρίας Πασχαλίγκος, τα δε άλλα δύο τριτημόρια θέλει εξουσιάζει ωσαύτως ο Αναστάσιος Παππαλεξίου ως μέχρι σήμερον,  αν δε οι ειρημένοι συμβαλλόμενοι δεν συμφωνήσουν εις την ειρηνικήν διανομήν ως ανωτέρω, τότε αν δεν συμφωνήσουν αμφότεροι να φέρουν γεωμέτρην, ^[7] προς τούτο, δύναται ο είς τούτων να φέρη γεωμέτρην να ενεργή την διανομήν ταύτην τα δε έξοδα να πληρώνη ο εις τούτο διστροπών, κατά συνέπειαν όθεν του συμβιβασμού τούτου, ο Ζαχ. Πασχαλίγκος παραιτείται από τούδε και εις το εξής εκ πάσης αξιώσεώς του πηγαζούσης από την ως είρηται περί των εισοδημάτων τούτων απαίτησιν καθώς και από όλα τα προκύψαντα μέχρι τούδε δικαστικά έξοδα, αι δε αφορούσαι την κυριότητα του τριτημορίου ανήκουσας εις τον Ζαχαρίαν Πασχαλίγκον αποφάσεις του Πρωτοδικείου Καλαμών, του Εφετείου Ναυπλίας και του Αρείου Πάγου να έχουν την ισχύν των, και χωρίς ο Πασχαλίγκος να έχει καμμίαν απαίτησιν περί των δύο τρίτων των ανηκούντων εις την κυριότητα και κατοχήν του Αναστ. Παππαλεξοπούλου,  εκτός των επικαρπιών των τριών ετών ως ανωτέρω ερρέθη.  Ούτως εκτεθέντων ως μοι εδήλωσαν ευχαρίστως τα συμβαλλόμενα μέρη, εις ένδειξιν συνετάγει η παρούσα συμβιβαστική πράξις, ήτις αναγνωσθείσα ευκρινώς και μεγαλοφώνως εις επίκοον αυτών και των μαρτύρων, υπογράφεται παρά πάντων και παρ’ εμού.—

Οι  Μάρτυρες                          Οι  Συμβαλλόμενοι

Ι.  Τσιρλόπουλος                    Ζ.  Πασχαλίγκος

Γ.  Αλεξόπουλος                     Α.  Παπαλεξίου

Ο  Ειρηνοδ.  Βώλακος  Συμβολ.

Τ.Σ.      Ν. Μ. Καζής

Ότι  ακριβές αντίγραφον

Εν  Αγουλινίτση   τη   1.  Φεβρουαρίου  1914

Ο  Συμβολαιογράφος  Βώλακος

(Τ.Σ.)           Δ.  ..  Γκιόκας

Παρατηρήσεις:

Ο Αλέξης Παπαλέξης Οικονόμος, παππούς του Αναστασίου του παρόντος εγγράφου, ήταν ιδιοκτήτης 12 τσιφλικιών πριν την επανάσταση. Στα παρόντα έγγραφα αναφέρονται δύο τσιφλίκια, αυτά του χωρίου Γκρέκα και του χωρίου Κρέτσαινα. Στο παρόν έγγραφο δηλώνεται ότι το χωρίο Γκρέκα ανήκει στον Αναστάσιο, κατά τα δύο τρίτα, και στην αδελφή του (άγνωστου ονόματος) συζύγου Αναστ. Πασχαλίγκου, κατά το ένα τρίτο εξ αδιαιρέτου.

Ο γάμος του Πασχαλίγκου πρέπει να έγινε το 1837. Αυτό νομίζω δηλώνει η φράση «. . . καί επειδή τά εισοδήματα ταύτα πηγάζοντα από τό έτος χίλια οκτακόσια τριάκοντα επτά  μέχρι του έτους χίλια οκτακόσια πεντήκοντα, . . .».

Φαίνεται ότι ο Παπαλέξης το 1850, διέκοψε την παροχή του εισοδήματος του ενός τρίτου προς το γαμπρό του,  ο οποίος με αγωγή ζητά να αποζημιωθεί.

Δεν αναφέρονται οι ημερομηνίες των δικαστικών αποφάσεων, του Πρωτοδικείου Καλαμών, του Εφετείου Ναυπλίου και του Αρείου Πάγου.  Πιστεύω ότι από έμμεσες αναφορές, η απόφαση του Πρωτοδικείου Καλαμών, υπέρ του Πασχαλίγκου, μάλλον εκδόθηκε το 1851. Μετά ταύτα το Εφετείο Ναυπλίας αποφάσισε επίσης υπέρ του Πασχαλίγκου, πιθανότατα το επόμενο έτος δηλαδή το 1852, και τέλος όμοια απόφαση εξέδωσε και ο Άρειος Πάγος, περί το τέλος του ιδίου έτους 1852 ή αρχές του 1853.

Συγκρίνοντας παρόμοια έγγραφα, διαφόρων αρχείων μου, του 2^ου μισού του 19^ου αι., όπου οι διαδικασίες ήταν χρονοβόρες, θεωρώ ότι οι αποφάσεις των δικαστηρίων του παρόντος εγγράφου εκδόθηκαν σε χρόνο ρεκόρ!  Αυτό μπορεί να οφείλεται σε δύο λογικές αιτίες. 1^η ότι δεν υπήρχαν πολλές δίκες στα πινάκια των δικαστηρίων τότε, ή  2^η ότι οι οικογένειες των ενδιαφερομένων διέθεταν γνωστούς ανώτερους δικαστές, οι οποίοι φρόντιζαν στη προτεραιότητα των εκδικάσεων. Πιθανόν φρόντισε προς τούτο ο Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου Αδαμάντιος Παπαδιαμαντόπουλος, αδελφός του Παναγιώτη, που ήταν γαμπρός από αδελφή του Ζαχαρία Πασχαλίγκου.

Αλλά και ο Παπαλεξίου είχε στενό συγγενή δικαστικό, ο οποίος (μάλλον αργότερα) έγινε Αρεοπαγίτης, ο Γεώργιος Δ. Καρυτινός. Αυτό τεκμηριώνεται από το έγγραφο της 13.7.1888 του παρόντος Αρχείου, όπου δηλώνεται, ότι ήταν στενότατος συγγενής του Παναγιώτη Παπαλέξη, και ως τοιούτος τελούσε ως επίτροπος των ορφανών ανήλικων τέκνων του.

Τελικά στις 10 Απριλίου 1953, το Πρωτοδικείο Καλαμῶν ζητά από τον Πασχαλίγκο να αποδείξει τα πραγματικά εισοδήματα του Γκρέκα από το 1837. Τότε ο Αναστ. Παπαλέξης, αντίδικός, ζήτησε το παρόντα συμβιβασμό, αναγνωρίζοντας το άσκοπο της συνέχειας, διότι θα οδηγούσε σε βάρος του.  

(Ο γράφων τα ανωτέρω, είναι άσχετος με τα νομικά, προς τούτο ζητά τη γνώμη κάθε αναγνώστη, ιδιαίτερα νομικού και γνώστη παρόμοιων εγγράφων του παρελθόντος, σχετικά με τις χρονολογίες της παρούσας παρατήρησης)

Υποσημειώσεις:

1. Αγουλινίτσα: Έδρα του Δήμου Βώλακος. Μετονομάστηκε το 1927 σε Επιτάλιο

2. Καζής Νικόλαος του Μιχαήλ: Ειρηνοδίκης Βώλακος συμβολαιογραφών. Κατάγεται από επιφανή οικογένεια της Δημητσάνας.  Ο πατέρας του διετέλεσε δημογέροντας Δημητσάνας στα τέλη του 18^ου αι., ενώ θείος του (μάλλον μακρινός) ήταν ο γνωστός Μιχαήλ Οικονόμου Καζής, λόγιος, γραμματέας του Θ. Κολοκοτρώνη, δικαστικός και συγγραφέας των «Ιστορικών της Ελληνικής Παλιγγενεσίας».
Ο Νικόλαος έφερε το παρώνυμο «Μαυρονικολός» προφανώς επειδή ήταν μελαψός και είχε σύζυγο Μαρίτσα. Την 31^η Μαρτίου 1956, διορίστηκε Συμβολαιογράφος Δημητσάνας διαδεχθείς τον Εμμανουήλ Ιωάν. Σεργόπουλο.  Ένας αδελφός του είναι γνωστός, ο Γιαννάκος, ο οποίος αναφέρεται σε έγγραφα και ως πραγματογνώμονας που δηλώνει ότι ήταν σεβαστό πρόσωπο στη τοπική κοινωνία είχε σύζυγο Σταθούλα, και πέθανε περί τα τέλη του 19^ου αι.

3. Ειρηνοδίκης ως συμβολαιογράφος: Με τη δημιουργία του Ελληνικού Κράτους, οι ειρηνοδίκες εκτελούσαν και ως συμβολαιογράφοι, λόγω ανεπάρκειας αυτού του κλάδου, και με αυτό τον τρόπο συμπλήρωναν το μικρό μισθό τους. Αργότερα στο τελευταίο τέταρτο του 19^ου αι. έπαυσε αυτό το δικαίωμα, προς κάποιαν στεναχώρια των, αφού στερήθηκαν αυτό το πρόσθετο εισόδημα.

4. Μοσχούλας: Από μεγάλη οικογένεια αγωνιστών του 1821 (Αλέξιος) και πολιτευμένων στην Αγουλινίτσα.

5. Πασχαλίγκος Ζαχαρίας του Αναστασίου: Κατοικοκτηματίας Κυπαρισσίας και σύζυγος της αδελφής του Αναστασίου Παπαλέξη (γάμος το 1837). Κατάγεται από επιφανή οικογένεια. Ο πατέρας του Αναστάσιος μεγαλοκτηματίας, διετέλεσε και πρόξενος της Γαλλίας στη Κυπαρυσσία. Ο Ζαχαρίας είχε αδελφή Κατίνα, η οποία παντρεύτηκε το Παναγιώτη Παπαδιαμαντόπουλο (1810-1898), μεγαλοκτηματία και βουλευτή του Όθωνα, στη Πάτρα, του οποίου ο ένας αδελφός ο Αδαμάντιος ήταν Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου. Γιος αυτού του Αρεοπαγίτη ο Ιωάννης ήταν ο γνωστός ποιητής Jean Moreas που διέπρεψε στη Γαλλία.

6. Παππαλεξίου Αναστάσιος: Γιος του Παναγιώτη ιερέα Αγίου Νικολάου Ανδρίτσαινας, και εγγονός του Αλέξη Παπαλέξη Οικονόμου, που μαρτύρησε στη Τρίπολη στις 21.9.1821. Διετέλεσε πληρεξούσιος στη Συνέλευση του Άστρους στις 29.3.1923. Το 1848 ανέλαβε τη διεύθυνση του υποκαταστήματος της Εθνικής Τραπέζης στην Ανδρίτσαινα, πιθανότατα ως άμισθος, όπως ήταν και τα περισσότερα υποκαταστήματα της ΕΤΕ στην επαρχία τότε, και η αμοιβή του συνίσταντο σε προμήθειες επί των πληρωμών των οφειλετών προς τη τράπεζα. Παιδιά του: 1) Αλέξης βουλευτής, που πέθανε στο ατύχημα από πυρκαγιά του ατμόπλοιου «Ευνομία» το 1871.  2) Παναγιώτης κάτ. Κρέσταινας βουλευτής. 3) Νικόλαος βουλευτής, και ίσως μια κόρη, σύζυγο Θεοδώρου Μοσχούλα ιατρού Αγουλινίτσας (?).

7. Γεωμέτρης: Επιστήμονας προς μέτρηση της γης, μηχανικός τοπογράφος. Έτσι έλεγαν και τους πολεοδόμος.



Νίκος Κουμπέτσος

Πηγη: http://www.arcadians.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=913:2010-10-12-09-18-52&catid=89