ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΜΙΚΕΛΗ ΑΒΛΙΧΟ

Στη φάτνη των χτηνών Χριστός γεννάται

χωρίς της Επιστήμης συνδρομή·

η θεία Φύσις κάνει για μαμμή

κι ο δράκος, σαν αρνί, θεός κοιμάται.

Αύριον, άντρας, σα ληστής κρεμάται –

νέα του κόσμου θέλει οικοδομή.

Σταυρό του δίνει ο Νόμος πληρωμή -,

πλην άγιο φως στον τάφο του πλανάται.

Διάκοι του Βάαλ, δεν είναι δικός  σας

αυτός της φάτνης ο φτωχός Χριστός,

που  εκήρυξε  για νόμο του τη χάρη.

Εσάς τιμή σας μόνη το στιχάρι.

Πομπές, θεοπομπές το ιδανικό σας,

κι είν’ ο Θεός σας, σαν κι εσάς, μιαρός!

Μικέλης Άβλιχος

Ο MIKEΛHΣ ABΛIXOΣ Γεννήθηκε στο Ληξούρι της Κεφαλονιάς το 1844 και μεγάλωσε μέσα σε περιβάλλον ευνοϊκό για την πνευματική του ανάπτυξη. Όταν τελείωσε το Πετρίτσειο Γυμνάσιο, ταξίδεψε στην Eλβετία, όπου συνέχισε τις σπουδές του στο Πανεπιστήμιο Bέρνης και κατόπιν πέρασε αρκετά χρόνια στο Παρίσι, τη Bενετία και τη Zυρίχη, όπου και επηρεάσθηκε από τις επαναστατικές ιδέες της εποχής.

 Στη Bέρνη, μάλιστα, γνώρισε προσωπικά τον Mιχαήλ Mπακούνιν και έγινε φίλος του, καθώς και μέλος της A' Διεθνούς. Kατά μία (ανεξακρίβωτη) πληροφορία, συμμετείχε στα γεγονότα της Παρισινής Kομμούνας.

Tο 1872 επέστρεψε στην Kεφαλονιά, με αρκετές γνώσεις και διάθεση για επαναστατική δράση. Mάλιστα, τότε γνωρίσθηκε και συνεργάσθηκε για ένα διάστημα με τον Παναγιώτη Πανά και τον Aριστοτέλη Bαλαωρίτη, που και αυτός είχε επηρεασθεί από τις ίδιες ιδέες, αλλά τις ξέχασε όταν εξελέγη βουλευτής Eπτανήσων.
O Mικέλης 'Αβλιχος άρχισε γρήγορα να γράφει στίχους και να ζει μόνος σαν ασκητής. Παρέμεινε αναρχικός και με τους στίχους του σατίριζε όλα τα κακώς κείμενα της εποχής του. H σάτιρά του, δουλεμένη, άμεση και καυστική, στρεφόταν κατά πάντων των δεινών του λαού. Δεν σκέφθηκε ποτέ να γράψει μια δική του θεωρητική άποψη και του αρκούσε να σατιρίζει το θεομπαίχτη, τον πατριώτη, το φοροεισπράκτορα, το θρησκόληπτο, το δικαστή, τον αστυνομικό, τον κυβερνήτη. Oι στίχοι του ήταν οργισμένοι και είχαν ένα εντελώς προσωπικό ύφος που τους έκανε να διαφέρουν από τους στίχους των άλλων σατιρικών ποιητών της εποχής του.
Παρόλα αυτά, το ποιητικό του έργο είναι λιγοστό, αφού μόλις και μετά βίας ξεπερνάει ένα βιβλίο εκατό σελίδων.

Kι αυτό γιατί, ο Mικέλης 'Αβλιχος πολύ δύσκολα έμενε ικανοποιημένος από τα γραπτά του, ώστε να τα δίνει στη δημοσιότητα. Πίστευε στην κοινωνική δύναμη της ποίησης και ειδικά της σάτιρας. Ήταν ακέραιος άνθρωπος, με σπάνια συνείδηση, εριστικός και αρκετά μετριόφρονας. Ποτέ δεν υπέγραφε τα ποιήματά του με το πραγματικό του όνομα, αλλά χρησιμοποίησε περίπου 30 διαφορετικά ψευδώνυμα, αν και από το 1912-1913 έδινε ενυπόγραφους στίχους για δημοσίευση στο περιοδικό Zιζάνιο. Eίχε ελάχιστους φίλους και στο τέλος πέθανε παραγνωρισμένος το 1917. (Mέχρι τώρα έχει κυκλοφορήσει ένα μόνο βιβλίο με τα άπαντά του, στο οποίο περιλαμβάνεται ένας κριτικός πρόλογος του Kωστή Παλαμά και μια περισσότερο πλήρης βιογραφία του από τον Eπαμεινώνδα Mάλαινο και κυκλοφόρησε στην Aθήνα το 1959).

Μικέλης ’βλιχος - Η ζωή του και το έργο του
Αρθρο του Χαρίλαου Αντωνάτου που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Νουμάς, τεύχος 683 (1920).

ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ ΘΕΑΜΑΤΑ

 

Για πρώτη φορά αναρτώ ένα θέμα  παρα-πολτικό. Αυτό γίνεται ως διαμαρτυρία, γιατί μια κορυφαία συνταγματική, πολιτική και κοινοβουλευτική διαδικασία μετατρέπεται σε τηλεοπτικό θέαμα.

 Και τότε, τηλεπαρουσιαστές, διασκεδαστές και τηλεμαϊντνοί γίνονται κήνσορες της πολιτικής ηθικής και τηλεοπτικής αισθητικής. Και εμείς, ο «υπερήφανος» λαός, που τα τελευταία χρόνια μορφωνόμαστε από τα πρωινάδικα και από τηλεθεάματα των οκτώ,  με ευθύνη μας, γινόμαστε πελάτες, ενώ διατυπώνουμε για όλα τα θέματα γνώμη , χωρίς γνώση και κρίση.

Υποστήριζα και υποστηρίζω πως η ιδιότητα του πολίτη είναι ή πρέπει να είναι τιμητικός τίτλος, που  συνεπάγεται  ευθύνη. Γι αυτό το λόγο προϋποθέτει καθημερινή προσπάθεια για γνώση και πολιτική παιδεία.

Δεν μπορούμε όμως από τη μια να παριστάνουμε τους πολίτες και από την άλλη να είμαστε πελάτες – οπαδοί σε διάφορες ομάδες- κόμματα, ποδοσφαιρικές ομάδες, θεατές σε τηλεπαράθυρα, όπως και σε εκπομπές  τύπου Ανίτας   Πάνια.

Θα ισχυριστεί κάποιος ότι είναι υπερβολική και άδικη  αυτή η προσέγγιση. Ίσως, αλλά ποιος μπορεί να μου εξηγήσει το φαινόμενο, όπου οι λεγόμενες σοβαρές  εφημερίδες, εκπομπές, διαλέξεις ή ακόμη και συζητήσεις προσελκύουν όλο και λιγότερους πολίτες. Κι όποιος επιχειρεί να ξεφύγει από την κυρίαρχη πολιτική και τηλεοπτική αισθητική, θεωρείται γραφικός. Αντίθετα, αποδεκτός είναι εκείνος που καταπίνει μασημένη τροφή κάκιστης ποιότητας.

   Αν εμείς, οι πελάτες όλων των τηλεθεαμάτων, είχαμε μια άλλη αισθητική, κανένας Παπαδάκης,  Λαζόπουλος ή ψεκασμένος δεν θα διαδραμάτιζε ρόλο στα πολιτικά πράγματα.   

ΔΕΚΕΜΒΡΙΑΝΑ 1944: Οι χαμένοι της Ιστορίας θυμούνται

 

Υποθέτω ότι, στις παρούσες συνθήκες, ελάχιστοι ενδιαφέρονται για τα δραματικά γεγονότα της πρόσφατης πολιτικής ιστορίας. Κι όμως, νομίζω, ότι σήμερα με όσα συμβαίνουν στον τόπο μας, χρειάζεται η μελέτη  σε βάθος των γεγονότων της τελευταίας εκατονταετίας. Γιατί, κατά τον Καβάφη, εκ των μελλόντων οι σοφοί τα προσερχόμενα αντιλαμβάνονται. Η ακοή αυτών κάποτε εν ώραις σοβαρών σπουδών ταράττεται και η μυστική βουή τους έρχεται των πλησιαζόντων γεγονότων.

Και η σημερινή γραφή αναφέρεται  σε ιστορικά γεγονότα, στα λεγόμενα Δεκεμβριανά του 1944.

Ως ελάχιστη προσφορά στην ιστορική μνήμη, παραθέτω ενα ενδιαφέρον, κατά τη γνώμη μου, άρθρο του Αλέκου Λασκαράτου, που δημοσιεύθηκε στο διαδίκτυο και στην ηλεκτρονική διευθυνση http://www.protagon.gr/?i=protagon.el.ellada&id=38305, με τίτλο : οι χαμένοι της ιστορίας θυμούνται

«Βρέθηκα, το περασμένο Σάββατο, σε μια εκδήλωση μνήμης και απόδοσης φόρου τιμής προς αντιστασιακούς και αγωνιστές της κατοχής και του εμφυλίου, που χάθηκαν πρόσφατα. Θα μου πείτε, σε μια εποχή που η ελληνική κοινωνία μαστίζεται από την ανεργία και την ανέχεια, έχουν θέση τέτοιες εκδηλώσεις; Η απάντησή μου είναι ναι, αν στόχος δεν είναι η καλλιέργεια μίσους αλλά ο συντροφικός αποχαιρετισμός. Και κάτι ακόμα, η ιστορία αυτή και οι ιστορίες αυτές, έχουν γραφεί, και θα συνεχίσουν να γράφονται, από μελετητές και ιστορικούς του παρόντος και του μέλλοντος, σαν αναπόσπαστο κομμάτι της πρόσφατης ιστορίας μας. Όμως η ζωντανή αναφορά σε γεγονότα της εποχής εκείνης από ανθρώπους που τα βίωσαν οι ίδιοι, και που σήμερα είναι 80+ ετών, και μερικοί 90+, έχει μια ξεχωριστή αξία που κάποτε θα σβήσει. 

Μίλησαν πέντε-έξι ομιλητές και ομιλήτριες. Αναφέρθηκαν στις δικές τους εμπειρίες αλλά, κυρίως, σε πρόσωπα που δεν υπάρχουν πια. Άνθρωποι των ανατολικών συνοικιών της Αθήνας, Παγκράτι, Καισαριανή, Βύρωνας, κ.ά. Άνθρωποι απλοί, αυτό που λέμε άνθρωποι της διπλανής πόρτας. Άνθρωποι που αντιστάθηκαν στους Γερμανούς, άνθρωποι που στη συνέχεια ονειρεύτηκαν ένα διαφορετικό μέλλον για την Ελλάδα και αγωνίστηκαν γι' αυτό στην πόλη και στα βουνά. Ηττήθηκαν, μαζί και τα όνειρά τους. Πολλοί θα πουν καλύτερα. Ίσως και να 'χουν δίκιο, ή μάλλον σίγουρα έχουν δίκιο, αν κρίνουμε από αυτά που συνέβησαν όπου υπήρξε κομμουνισμός. Όμως οι άνθρωποι αυτοί ήσαν αγνοί, ήσαν ιδεολόγοι, (ήσαν από αυτούς που κατήγγειλαν αργότερα τη σοβιετική εισβολή στην Πράγα το 1968) και το κυριότερο πλήρωσαν σκληρά τα πιστεύω τους για μια κοινωνία πιο δίκαιη. Βασανισμοί, δολοφονίες, στρατόπεδα συγκέντρωσης, εξορίες.

Από όσες αφηγήσεις άκουσα, δύο μου έκαναν μεγάλη εντύπωση: η μία από έναν άνθρωπο που σήμερα πλησιάζει τα εκατό, με εξαιρετική διαύγεια πνεύματος και άρθρωση λόγου, ο οποίος αναφέρθηκε σε έναν αντιστασιακό φίλο του που πυροβολήθηκε από Γερμανούς στα Προπύλαια του Πανεπιστημίου, και ένας από αυτούς δίνοντάς του τη χαριστική βολή τον πυροβόλησε στο κεφάλι. Η σφαίρα μπήκε από το στόμα και σφηνώθηκε στο κρανίο. Ο άνθρωπος αυτός επέζησε και υπήρξε όλη του τη ζωή δραστήριος αγωνιστής, μέχρι πριν δύο χρόνια οπότε και πέθανε σε βαθιά γεράματα. Η δεύτερη αφήγηση που με εντυπωσίασε, ήταν αυτή μιας γυναίκας που αναφέρθηκε στις εξορίες και τις ταλαιπωρίες γυναικών στα αντίστοιχα στρατόπεδα. Χίος, Μακρόνησος, Τρίκερι Παγασητικού, πάλι Μακρόνησος, και τέλος Αη Στράτης. Καταγγελίες στον ΟΗΕ, ακολουθούμενες από μετακινήσεις σε διαφορετικές τοποθεσίες για «σβήσιμο» του ίχνους. Πολλές από αυτές τις γυναίκες ήσαν μανάδες με μικρά παιδιά.

Η μόνη επώνυμη που αναφέρθηκε ήταν η Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ. Παραθέτω ένα μικρό απόσπασμα από συνέντευξή της στο ΒΗΜΑ:

«Τα Δεκεμβριανά δεν είναι ξεκάρφωτα. Είναι η συνέχεια μιας ολόκληρης ιστορίας. Εγώ θα ήθελα να πιάσω το νήμα από την ημέρα της Απελευθέρωσης της Αθήνας, στις 12 Οκτωβρίου του '44.

Είμαι 17 χρόνων. Κατεβαίνω στο Σύνταγμα και ξέρω ότι έχουμε ελευθερωθεί. Γιατί; Γιατί στον αέρα μυρίζω το άρωμα του καπνού Players. Μήπως είχαν μοιράσει οι Αγγλοι τσιγάρα; Ακόμη έχω στο ρουθούνι μου το άρωμα εκείνου του καπνού.

Από τότε και ως τις 18 Οκτωβρίου, που έρχεται ο Γεώργιος Παπανδρέου να μιλήσει στο Σύνταγμα, κάθε μέρα είμαι και σε μια διαδήλωση. Θυμάμαι τον Παπανδρέου να λέει «Λαοκρατία δεν είναι μόνον δικαίωμα ψήφου» και ο κόσμος από κάτω να ενθουσιάζεται και να φωνάζει «Λαοκρατία και όχι βασιλιάς». Δεν άκουσα, δεν κατάλαβα τι άλλο είχε πει τότε ο Παπανδρέου.

Από το '43 είμαι στην ΕΠΟΝ. Όπως και τώρα, έμενα στον Βύρωνα. Με το όνομα «Νίκη» και με καθοδηγητή τον «Αλέξη» (κατά κόσμον Χρήστο Πασαλάρη) ανήκω στην ομάδα της γειτονιάς Βύρωνας-Παγκράτι-Καισαριανή. Καθημερινά προσπαθούμε να κατεβάσουμε κόσμο στις διαδηλώσεις. Ο καιρός είναι ακόμα καλός, κι εγώ όπως περνώ από τα σπίτια λέω στις γριούλες που κάθονται έξω στις αυλές να έρθουν μαζί μου στη διαδήλωση. Και μια γριούλα μού λέει: «Θα έρθω όταν πια θα έρθει ο βασιλιάς...».

ΗΤΑΝ ΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ ΤΟΥ 1893

 

«Δυστυχώς κύριοι, επτωχεύσαμεν», ανακοίνωσε, στις 10 Δεκεμβρίου 1893 ο Χαρίλαος Τρικούπης στη Βουλή.

 Είχε επανέλθει στην εξουσία το Μάιο του 1892 και είχε αποτύχει να εξασφαλίσει νέο δάνειο. Από το 1879 μέχρι το 1890 είχαν συναφθεί οκτώ εξωτερικά δάνεια και πέντε εσωτερικά, ενώ παράλληλα ξεσπούσε η σταφιδική κρίση. Η νέα κυβέρνηση Τρικούπη, που εξελέγη τον Μάιο του 1892, παρουσιάστηκε στη Βουλή με ένα σκληρό πρόγραμμα περικοπών στις δημόσιες δαπάνες και με μέτρα αυστηρής λιτότητας (π.χ. έμμεσοι φόροι).

Επρόκειτο για προσπάθεια να διασωθεί η χώρα από τη δημοσιονομική κατάρρευση λόγω των χρεών από προηγούμενα δάνεια. Το φιλόδοξο πρόγραμμα δημοσίων έργων και εκσυγχρονισμού του Τρικούπη είχε χρηματοδοτηθεί από δάνεια την περίοδο 1880-1890, και τα όποια έληγαν τότε. Τελικά ο Τρικούπης αποφάσισε να κυνηγήσει την αναχρηματοδότηση των παλαιότερων δανείων ζητώντας νέο δάνειο από την Αγγλία. Από αυτό το δάνειο εξαρτιόταν η εκτέλεση ή όχι του κρατικού προϋπολογισμού για το 1893.

Οι όροι που έθεταν οι δανειστές όμως ήταν πολύ σκληροί, εξαιτίας των συσσωρευμένων ελληνικών χρεών και της αρνητικής πορείας των ομολόγων των προηγούμενων δανείων. Οι τόκοι αυτών των δανείων έφταναν το 30% της συνολικής τους αξίας. Εν τω μεταξύ μέσα στους όρους ήταν το δάνειο να μην εγκριθεί από την βουλή αλλά απευθείας με βασιλικό διάταγμα που θα υπέγραφε ο βασιλιάς Γεώργιος. Η αντιπολίτευση υπό τον Δηλιγιάννη αντέδρασε έντονα προβάλλοντας το επιχείρημα ότι ο δανεισμός αναιρούσε την εθνική κυριαρχία της χώρας και ότι ταπείνωνε την Ελλάδα. Αντιδράσεις υπήρχαν επίσης στον Τύπο, από επιχειρηματίες γαλλικών συμφερόντων , αλλά κυρίως από την κοινή γνώμη. Έτσι ο βασιλιάς αποφάσισε να μην πάρει πάνω του την ευθύνη και δεν υπέγραψε το διάταγμα.

Η κυβέρνηση Τρικούπη παραιτήθηκε μετά την ανακοίνωση της πτώχευσης. Το 1895 απέτυχε όχι μόνο να εκλεγεί πρωθυπουργός αλλά ακόμη και να εξασφαλίσει μια έδρα στην εκλογική του περιφέρεια.: «Ανθ'ημών λοιπόν βουλευτής ο κύριος Γουλιμής-Καληνύχτα σας», είχε δηλώσει και αποσύρθηκε από την πολιτική ζωή.

Μπορεί η χρονική απόσταση από τότε(1893) να φαντάζει τεράστια, αλλά οι αιτίες που προκάλεσαν την τότε και την τωρινή χρεοκοπία ήταν οι ίδιες. Φαυλότητα, φοροδιαφυγή, ρουσφέτια, δάνεια, επιδοτήσεις, ενώ διάφορες ομάδες , εκβιαστικά, πλούτιζαν σε βάρος του δημοσίου ταμείου.  Έτσι, όπως τότε  έτσι και τώρα είχαμε όχι μόνο οικονομική κρίση αλλά, κυρίως, πολιτική και πολιτισμική κρίση.

Η ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΑΥΤΟΝΟΗΤΟΥ

 

Οι εξελίξεις στα πολιτικά μας πράγματα αναδεικνύουν τις χρόνιες παθογένειες της νεοελληνικής νοοτροπίας, όπου το αυτονόητο φαντάζει επαναστατικό.

 Ενδεικτικά παραδείγματα : η διαμάχη που έχει ξεσπάσει για το θέμα του επανελέγχου της μετατροπής των συμβάσεων δημοσίων υπαλλήλων από ορισμένου σε αορίστου χρόνου, με το γνωστό( φαύλο) διάταγμα Παυλόπουλου(ΠΔ 164/2004 ΦΕΚ 134/Α/19.7.2004). Επίσης, το θέμα της αξιολόγησης του προσωπικού που εργάζεται στο δημόσιο.

 Κι ένα άλλο:  ο έλεγχος των πλαστών δικαιολογητικών ( τίτλοι σπουδών, πιστοποιητικά, βεβαιώσεις) για εκείνους τους κρατικούς λειτουργούς που έκαναν χρήση,  προκειμένου να διοριστούν ή να προαχθούν στο δημόσιο.

Περιορίζομαι μόνο σε αυτά, θέτοντας ορισμένα εύλογα ερωτήματα.

Σε ποια άλλη χώρα του κόσμου, οι ρουσφετολογηθέντες, ιδίως μετά το 1994( Νόμος ΑΣΕΠ), οι φαύλοι και οι παράνομα διορισμένοι στο δημόσιο,  θα εύρισκαν ένθερμους υπερασπιστές;

Γιατί σε όλα τα λεγόμενα πολιτισμένα κράτη οι κρατικοί λειτουργοί αξιολογούνται και γιατί στο Ελαδιστάν ακόμη το συζητάμε;

Πού αλλού η παρανομία αποκτά προοδευτικό πρόσημο, ενώ η νομιμότητα βαφτίζεται αυταρχισμός;

Στην Ελλάδα του 2014 δεν θεωρείται αυτονόητη η απομάκρυνση από το δημόσιο  για όποιον διορίστηκε παράνομα, αλλά ούτε και θεωρείται ζητούμενο. Κόμματα, τηλεπαρουσιαστές, τηλεμαϊντανοί και επαγγελματίες συνδικαλιστές,  προβάλλουν σθεναρή αντίσταση σε όποιον επιχειρεί να ελέγξει τη νομιμότητα των συμβάσεων. Στο ίδιο πνεύμα κινούνται και όσοι αντιδρούν στην αξιολόγηση. Για όσους γνωρίζουν, επί  υπουργίας Ραγκούση θεσπίστηκαν  ειδικοί κανόνες για την εξέλιξη των στελεχών του δημοσίου. Με βάση το νομοθέτημα αυτό, για τις θέσεις ευθύνης στο δημόσιο( προϊστάμενος Τμήματος, Διεύθυνσης, Γενικής Διεύθυνσης)  προβλέπεται γραπτή εξέταση ( με την εγγύηση του ΑΣΕΠ). Τέσσερα χρόνια μετά δεν εφαρμόστηκε.

Και κάτι για τους εκπαιδευτικούς μας: από την κατάργηση του αναχρονιστικού θεσμού του επιθεωρητή(30 χρόνια πριν ), δεν έχει θεσπιστεί τίποτε στη θέση του. Οι κατά καιρούς νομοθετικές παρεμβάσεις σε θέματα αξιολόγησης, μένουν στα χαρτιά, χωρίς να εφαρμόζονται.

Αν και όλα αυτά θεωρούνται αυτονόητα η εφαρμογή τους συνιστά …..επαναστατική πράξη.  

Υπάρχουν ακόμη πολλά  ελληνικά παράδοξα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ελληνικής ….μαγκιάς, το κάπνισμα στα καφέ ή στα κέντρα διασκέδασης. Χρόνια τώρα έχου θεσπιστεί απαγορευτικές διατάξεις, αλλά  εμείς καμαρώνουμε που αντιστεκόμαστε στους…… αντιδραστικούς  τέτοιους νόμους.