Τα τελευταία χρόνια, τα χρόνια της χρεοκοπίας, ίσως
και πολύ πιο πριν, επιχειρούσαμε να εξηγήσουμε το φαινόμενο της νεοελληνικής «ευημερίας».
Πολλές φορές σκεφτόμουν πως είναι δυνατόν να υπερ- καταναλώνουμε χωρίς να παράγουμε. Πολλοί
συνομιλητές μου- ορισμένοι οικονομολόγοι, ισχυρίζονταν πως αν τονωθεί η ζήτηση,
( αύξηση μισθών και συντάξεων), θα έχουμε αλματώδη οικονομική ανάπτυξη. Με
δεδομένη την άγνοια μου στα οικονομικά θέματα, προσπαθούσα να απαντήσω με βάση
τη Λογική. Ερωτούσα, αν είναι τόσο απλά τα πράγματα, τότε γιατί το κράτος δεν
δίνει σε κάθε πολίτη μηνιαίο μισθό, π.χ. 10.000 Ευρώ, ώστε να αυξηθεί η ζήτηση
και έτσι το δημόσιο ταμείο, μέσω της φορολογίας, καλύψει το ετήσιο έλλειμμα και
με το πλεόνασμα αποπληρώσει το επαχθές δημόσιο χρέος. Πειστική απάντηση δεν έπαιρνα.
Διαβάζοντας
σήμερα το άρθρο του Πάσχου Μανδραβέλη, βρήκα την επιστημονική εξήγηση στη δική
μου απλοϊκή απάντηση. Η επιστημονική απάντηση είναι του Ανδρέα Γ. Παπανδρέου, έγκριτου οικονομολόγου
και ευφυούς πολιτικού.
Παραθέτω αυτούσιο το άρθρο:
«Στο μόνο που ομονοούν όλα τα κόμματα, όλες οι
ομιλούσες κεφαλές των παραθύρων, όλα τα ΜΜΕ και συνεπώς όλος ο λαός, είναι ο
«κεϊνσιανισμός α λα Γκρέκα». Η ελληνική ερμηνεία των οικονομικών της ζήτησης –την
οποία παρουσίασε στη Θεσσαλονίκη ο κ. Τσίπρας, αλλά ασπάζεται και ο κ. Σαμαράς–
θέλει έναν τρόπο εξόδου από την κρίση: «Ξόδευε για να ’χεις και σκόρπισε για να
σου μείνουν».
Η αλήθεια είναι ότι κάτι τέτοιο είχε πει για τις περιόδους ύφεσης ο μεγάλος Βρετανός οικονομολόγος, αλλά –όπως προσφυώς είχε παρατηρήσει ο κ. Φίλιππος Σαχινίδης– ο Κέινς δεν είχε μόνο αριστερές σελίδες. Είχε και δεξιές, στις οποίες έγραφε ότι σε περιόδους ανάπτυξης της οικονομίας πρέπει να εφαρμόζεται περιοριστική πολιτική, κάτι που δεν έκανε η Ελλάδα την περασμένη δεκαετία.
Υπάρχει κι ένα επιπλέον πρόβλημα με τον κεϊνσιανισμό· ακόμη και τον ορθόδοξο, πόσο δε μάλλον για την ελληνική αίρεση. Το είχε παρατηρήσει –όσο κι αν φανεί παράδοξο– ο Ανδρέας Παπανδρέου 25 χρόνια πριν. Σε άρθρο του που δημοσιεύτηκε το 1987 στο αμερικανικό περιοδικό New Perspectives Quaterly (NPQ) επεσήμαινε ότι ο Κέινς «ανέπτυξε τη θεωρία της “ενεργού ζήτησης” ... μέσα στα εθνικά σύνορα... Ο διεθνής καταμερισμός της εργασίας σήμερα τα άλλαξε όλα. Αν τονώσουμε την καταναλωτική δύναμη εδώ στην Ελλάδα δημιουργούμε θέσεις εργασίας στην Ιταλία και τη Γερμανία... Οι καταναλωτές μας αγοράζουν ιταλικά παπούτσια ή τα καλύτερα γερμανικά αυτοκίνητα και δημιουργούν πρόβλημα στο ελληνικό ισοζύγιο εξωτερικών συναλλαγών.
Η αλήθεια είναι ότι κάτι τέτοιο είχε πει για τις περιόδους ύφεσης ο μεγάλος Βρετανός οικονομολόγος, αλλά –όπως προσφυώς είχε παρατηρήσει ο κ. Φίλιππος Σαχινίδης– ο Κέινς δεν είχε μόνο αριστερές σελίδες. Είχε και δεξιές, στις οποίες έγραφε ότι σε περιόδους ανάπτυξης της οικονομίας πρέπει να εφαρμόζεται περιοριστική πολιτική, κάτι που δεν έκανε η Ελλάδα την περασμένη δεκαετία.
Υπάρχει κι ένα επιπλέον πρόβλημα με τον κεϊνσιανισμό· ακόμη και τον ορθόδοξο, πόσο δε μάλλον για την ελληνική αίρεση. Το είχε παρατηρήσει –όσο κι αν φανεί παράδοξο– ο Ανδρέας Παπανδρέου 25 χρόνια πριν. Σε άρθρο του που δημοσιεύτηκε το 1987 στο αμερικανικό περιοδικό New Perspectives Quaterly (NPQ) επεσήμαινε ότι ο Κέινς «ανέπτυξε τη θεωρία της “ενεργού ζήτησης” ... μέσα στα εθνικά σύνορα... Ο διεθνής καταμερισμός της εργασίας σήμερα τα άλλαξε όλα. Αν τονώσουμε την καταναλωτική δύναμη εδώ στην Ελλάδα δημιουργούμε θέσεις εργασίας στην Ιταλία και τη Γερμανία... Οι καταναλωτές μας αγοράζουν ιταλικά παπούτσια ή τα καλύτερα γερμανικά αυτοκίνητα και δημιουργούν πρόβλημα στο ελληνικό ισοζύγιο εξωτερικών συναλλαγών.
Σήμερα ένας οπαδός του Κέινς θα είχε οδηγήσει την
Ελλάδα στην πτώχευση μέσα σε δύο χρόνια!».
Πραγματικά: δύο χρόνια αλόγιστων δαπανών για ενίσχυση της ζήτησης (2007-2009) χρειάστηκαν για να πέσει η οικονομία στα βράχια από τον θαυμαστή –όπως θρυλείται– του Ανδρέα Παπανδρέου. Τα υπερδιογκωμένα δημοσιονομικά ελλείμματα εκείνων των ετών όχι μόνο δεν δημιούργησαν νέες θέσεις εργασίας, αλλά διόγκωσαν το έλλειμμα στο εμπορικό ισοζύγιο. Κάποιοι άλλοι διάβαζαν μόνο τις αριστερές σελίδες του Ανδρέα Παπανδρέου.
«Εάν η Ελλάδα», έγραφε ο ιδρυτής του ΠΑΣΟΚ, «θέλει ένα κράτος πρόνοιας με υγειονομική περίθαλψη, εκπαίδευση και ασφαλείς συντάξεις, πρέπει ταυτόχρονα να έχουμε υπόψη μας τη μάχη για την αύξηση της παραγωγικότητας. Εάν πρέπει να επιζήσουμε σε αυτόν τον νέο διεθνή καταμερισμό της εργασίας και της παραγωγής, όπου οι συνθήκες ανταγωνισμού έχουν γίνει πολύ σκληρές, δεν έχουμε άλλη επιλογή. Αν αυτή η στάση δεν υιοθετηθεί από την εργατική και τη μεσαία τάξη, οι επιπτώσεις μπορεί να είναι πολύ σοβαρές...
«Η Ελλάδα έχει έναν υπερτροφικό δημόσιο τομέα που καταπνίγει την ιδιωτική επιχείρηση...», συνέχιζε το ίνδαλμα πολλών σημερινών χουβαρντάδων. «Στην Ελλάδα οι οικονομικοί πόροι για επενδύσεις συνθλίβονται από τα ελλείμματα του δημόσιου τομέα... Το θέμα είναι το κέρδος και είναι θέμα επιβίωσης για την ελληνική οικονομία... Εάν η Ελλάδα δεν μπορεί να προσελκύσει ξένες επενδύσεις για να χρηματοδοτήσει τη συμμετοχή της στην τεχνολογική επανάσταση, τότε είναι καταδικασμένη να παραμείνει μια τουριστική χώρα. Οι νέοι μας θα μεταναστεύσουν και θα έχουμε έναν πληθυσμό γερόντων που θα φροντίζει τα ξενοδοχεία...».
Ακούει κανείς από τους όψιμους κεϊνσιανούς του πολιτικού συστήματος;
Πραγματικά: δύο χρόνια αλόγιστων δαπανών για ενίσχυση της ζήτησης (2007-2009) χρειάστηκαν για να πέσει η οικονομία στα βράχια από τον θαυμαστή –όπως θρυλείται– του Ανδρέα Παπανδρέου. Τα υπερδιογκωμένα δημοσιονομικά ελλείμματα εκείνων των ετών όχι μόνο δεν δημιούργησαν νέες θέσεις εργασίας, αλλά διόγκωσαν το έλλειμμα στο εμπορικό ισοζύγιο. Κάποιοι άλλοι διάβαζαν μόνο τις αριστερές σελίδες του Ανδρέα Παπανδρέου.
«Εάν η Ελλάδα», έγραφε ο ιδρυτής του ΠΑΣΟΚ, «θέλει ένα κράτος πρόνοιας με υγειονομική περίθαλψη, εκπαίδευση και ασφαλείς συντάξεις, πρέπει ταυτόχρονα να έχουμε υπόψη μας τη μάχη για την αύξηση της παραγωγικότητας. Εάν πρέπει να επιζήσουμε σε αυτόν τον νέο διεθνή καταμερισμό της εργασίας και της παραγωγής, όπου οι συνθήκες ανταγωνισμού έχουν γίνει πολύ σκληρές, δεν έχουμε άλλη επιλογή. Αν αυτή η στάση δεν υιοθετηθεί από την εργατική και τη μεσαία τάξη, οι επιπτώσεις μπορεί να είναι πολύ σοβαρές...
«Η Ελλάδα έχει έναν υπερτροφικό δημόσιο τομέα που καταπνίγει την ιδιωτική επιχείρηση...», συνέχιζε το ίνδαλμα πολλών σημερινών χουβαρντάδων. «Στην Ελλάδα οι οικονομικοί πόροι για επενδύσεις συνθλίβονται από τα ελλείμματα του δημόσιου τομέα... Το θέμα είναι το κέρδος και είναι θέμα επιβίωσης για την ελληνική οικονομία... Εάν η Ελλάδα δεν μπορεί να προσελκύσει ξένες επενδύσεις για να χρηματοδοτήσει τη συμμετοχή της στην τεχνολογική επανάσταση, τότε είναι καταδικασμένη να παραμείνει μια τουριστική χώρα. Οι νέοι μας θα μεταναστεύσουν και θα έχουμε έναν πληθυσμό γερόντων που θα φροντίζει τα ξενοδοχεία...».
Ακούει κανείς από τους όψιμους κεϊνσιανούς του πολιτικού συστήματος;
Πηγή:
Πάσχος Μανδραβέλης, εφημ Καθημερινή 02/10/2014
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου