Έλα να πούμε ψέματα ή μήπως - καλύτερα – αλήθειες;

 

Δανείστηκα την επικεφαλίδα από το ομώνυμο τελευταίο βιβλίο της Μ. Δούκα, με την υπόμνηση πως ο μέγας Ντοστογιέφσκι έβαζε τον Ντμίτρι Καραμάζωφ να λέει πως «…το καλύτερο ψέμα είναι η αλήθεια». Ο ιστορικός συμβιβασμός πολιτικών πόλων, με τη μορφή που συνήθως αντιλαμβανόμαστε δηλαδή της συνεύρεσης εντός του αστικού πολιτικού και οικονομικού συστήματος, των ελαχίστων ορίων συνύπαρξης Δεξιάς – Αριστεράς, κατά κύριο λόγο Σοσιαλδημοκρατικής, αποτελεί χρυσή κληρονομιά της Ιταλικής Αριστεράς κυρίως, που κορυφώθηκε με το ανεκπλήρωτο προ-συμβόλαιο Μόρο – Μπερλινγκουέρ. Κυρίως αφορούσε στην αντιμετώπιση της φαιάς και της ακροαριστερής τρομοκρατίας, αλλά και της παρακμής του πολιτικού ιταλικού συστήματος.

Στην Ελλάδα μια επίσης ανεκπλήρωτη προσπάθεια ενός – ρηχού – ιστορικού συμβιβασμού υπήρξε το σύμφωνο Σοφούλη - Σκλάβαινα.

Κατά κανόνα ο ιστορικός συμβιβασμός, στους καιρούς μας, αποτελεί υποχρεωτική αναγκαιότητα μετεκλογικών συνεργασιών, λαμβανομένου μάλιστα υπόψιν πως 16 χώρες της Ευρώπης, κυβερνώνται από κυβερνήσεις συνεργασίας. Αυτό βέβαια δείχνει πως όταν οι εκλογές το επιβάλλουν, βρίσκονται τα ελάχιστα κοινά πολλαπλάσια προγραμματικών συγκλίσεων, και άρα επιτρεπτών αμοιβαίων συμβιβασμών.

Λόγου χάριν, το ό,τι το ριζοσπαστικό Κέντρο αναγνωρίζει πια τις παθογενείς υστερήσεις του ανελέητου κρατισμού και της πελατειακής ιδεολογίας, που αυτός κομίζει, ενώ αντίστοιχα οι Συντηρητικοί κατανοούν αφενός τον πολιτικό φιλελευθερισμό και αφετέρου τις ανέλεγκτες εκτροπές της αγοράς, οδηγεί και τους δύο, με δεδομένη την κατίσχυση του καπιταλισμού ως οικονομικής και κοινωνικής σταθεράς, στην αναπροσαρμογή πολιτικών τους που παλιότερα αποτελούσαν ιερές αγελάδες. Κοινή πια είναι η αντίληψη για επανορισμό του Κράτους ως εγγυητή κοινωνικών αγαθών, αλλά και παρόχου των, όπως εγκαθιδρύεται και στην Κεντροαριστερή πολιτική όχθη η θεώρηση, πως ο εθνικός πλούτος μπορεί να παραχθεί δια του επιχειρείν εντός μιας αγοράς, που όμως έχει κι αυτή τα θεσμικά της όρια.

Αδελφάκι του ιστορικού συμβιβασμού είναι η συναίνεση.

Αδελφάκι του ιστορικού συμβιβασμού είναι η συναίνεση, μια κουλτούρα καθολικής ισχύος που θα’ λεγε κι ο Κάντ, που όμως στις εποχές μας όλο και πιο πολύ τείνει να πάρει και το χαρακτηριστικό συμπληρωματικού ιδεολογήματος. Σε μια χώρα σα την δικιά μας δε, όπου επί μακρόν κυριάρχησε σε σημαντικές πτυχές του Πολιτικού η απάρνηση του τελευταίου να κανονικοποιηθεί, εξορθολογίζοντας την Δημοκρατία, η καθολικότητα ισχύος της συναίνεσης είναι περισσότερο απαραίτητη από ποτέ.

Προβλήματα, όπως η ανεπάρκεια πολλών και ιεραρχημένων μεταρρυθμίσεων, πολιτικού, αστικού και θεσμικού χαρακτήρα δεν μπορεί παρά να είναι αντικείμενο των δυνάμεων του αστικοδημοκρατικού τόξου, αφού αποτιναχθεί ο όποιος ποπουλιστικός χαρακτήρας της υφής τους.

Υπάρχουν όμως και διακυβεύσεις, όπου οι μερικώς συγκλίνουσες πολιτικές δυνάμεις αποκλίνουν, όπως πχ. το πώς και με ποιους κανόνες το επιχειρείν θα ιεραρχεί τις επιλογές του εντός των κανονιστικών ορίων, ποιο το εύρος και η προτεραιότητα των μεταρρυθμίσεων πέρα από τις πρώτες αναγκαίες, αλλά ακόμα και στο πως επικαιροποιείται σήμερα η κοινωνική δικαιοσύνη.

Μια ιδιαίτερη δυσκολία φαίνεται να είναι η κίνηση αυτών των αντιλήψεων, που περισσότερο είναι οριζόντιες παρά, όπως παλιότερα, κάθετες.

Έτσι πρέπει να διερωτηθούμε πχ στο ποιες δυνάμεις διατίθενται μελλοντικά να συμφωνήσουν για την ανταγωνιστική ίδρυση ιδιωτικών Πανεπιστημίων, και την συνύπαρξή τους με τη βελτιωμένη Δημόσια Παιδεία ή ποιές είναι οι δυνάμεις, που και εξαιτίας της Δύσης, που ανήκουμε μπορούν να προγραμματίσουν τον χωρισμό Εκκλησίας – Κράτους. Και εντέλει ποιες δυνάμεις μπορούν να δράσουν πέραν του Καλού και του Κακού.

Ο ενδιάμεσος χώρος, καίτοι κερματισμένος οφείλει να δώσει απαντήσεις χωρίς προσημειώσεις, αναφορικά με τις συγκλίσεις και συναινέσεις.

Ο ενδιάμεσος – ανάμεσα στον επίκαιρο νέο διπολισμό – χώρος, καίτοι κερματισμένος οφείλει μερικώς και συνολικώς να δώσει απαντήσεις χωρίς προσημειώσεις, αναφορικά με τις συγκλίσεις και συναινέσεις αφενός μεταξύ των επιμέρους σχημάτων και αφετέρου στο σύνολό του να προλειαίνει το έδαφος συμβιβασμών, για τις περιπτώσεις που τα εκλογικά αποτελέσματα το επιβάλλουν.

Προϋπόθεση είναι η συμφωνημένη πολιτική σταθερότητα, χωρίς παλιομοδίτικους ποπουλισμούς, που διακονούν τη ψηφοθηρική εκμετάλλευση των εκλογέων.

Με τούτα και μ΄ εκείνα ο ιστορικός συμβιβασμός, είναι εργαλείο πολιτικής, αλλά και – ίσως – ιδεολόγημα, που χωρίς να καταργεί διαφορές, ενώνει σε ορισμένα ζητήματα τις πολιτικές δυνάμεις.

Άλλα ψέματα δεν χωρούν και δεν λέμε, ελάτε να στοιβάξουμε τις αλήθειες και να τις δώσουμε σ΄ εαυτούς και αλλήλους.

---

* Ο Πίνακας που συνοδεύει το κείμενο, είναι: Salvador Dali (1904- 1989), The happy unicorn

αρθρο του:  Γκιώνη, Νίκου, http://ekyklos.gr/sb/108-ela-na-poyme-psemata-i-mipos-kalytera-alitheies.html

ΜΑΝΟΣ ΧΑΤΖΙΔΑΚΙΣ: ΤΟ ΠΡΟΣΩΠΟ ΤΟΥ ΤΕΡΑΤΟΣ

 

Με αφορμή  την προχθεσινή φρίκη στις Βρυξέλλες , βρήκα το απόσπασμα ένα από τα εύστοχα σχόλια του αείμνηστου Μάνου Χατζιδάκι στο Τρίτο Πρόγραμμα της ΕΡΑ. Αν και έχουν περάσει 40 σχεδόν χρόνια από τότε , νομίζω ότι τα λόγια αυτά είναι επίκαιρα:

«…Όποιος δεν φοβάται το πρόσωπο του τέρατος, πάει να πει ότι του μοιάζει [...] Η πιθανή προέκταση του αξιώματος είναι, να συνηθίσουμε τη φρίκη, να μας τρομάζει η ομορφιά [...] Η υποταγή ή ο εθισμός σε μια τέτοια συνύπαρξη, ή συνδιαλλαγή, δεν προκαλεί τον κίνδυνο της αφομοίωσης ή της λήθης, του πως πρέπει, του πως οφείλουμε να σκεφτόμαστε, να πράττουμε και να μιλάμε; Αναμφισβήτητα αρχίσαμε να το ανεχόμαστε. Και η ανοχή, πολλαπλασιάζει τα ζώα στη δημόσια ζωή, τα ισχυροποιεί και τα βοηθά να συνθέσουν με ακρίβεια τη μορφή του τέρατος που προΐσταται, ελέγχει και μας κυβερνά. Η μορφή του τέρατος είναι αποκρουστική. Όταν όμως το πρόσωπο του τέρατος πάψει να μας τρομάζει, τότε πρέπει να φοβόμαστε... γιατί αυτό σημαίνει ότι έχουμε αρχίσει να του μοιάζουμε.

Από την ώρα που ο Frankenstein γίνεται στόλισμα νεανικού δωματίου, o κόσμος προχωράει μαθηματικά στην εκμηδένιση του. Γιατί δεν είναι που σταμάτησε να φοβάται, αλλά γιατί συνήθισε να φοβάται. Κι εγώ με τη σειρά μου δεν φοβάμαι τίποτα περισσότερο, απ’ το μυαλό της κότας. Απ’ το να υποχρεωθώ να συνομιλήσω με μια κότα ή μ’ ένα σκύλο, ή τέλος πάντων, μ’ ένα ζώο δυνατό πού βρυχάται. Τί να τους πω και πώς να τους το πω; Και μήπως δεν είναι εξευτελισμός, αν επιχειρήσω να μεταφράσω ή να καλύψω τις σκέψεις μου, κάτω από φράσεις απλοϊκές και ηλίθια νοήματα, για να καθησυχάσω τυχόν τη φιλυποψία μιας κότας, που όμως έχει άνωθεν τοποθετηθεί για να μας ελέγχει και να μας καθοδηγεί;



Μάνος Χατζιδάκις

Κυριακή, 30 Ιουλίου 1978

Από το βιβλίο «Τα Σχόλια του Τρίτου», Εκδόσεις Εξάντας, 1980

21 ΜΑΡΤΗ 2016 ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΤΗΣ ΠΟΙΗΣΗΣ

Για την ημέρα της ποίησης επέλεξα ένα ποίημα του  Τίτου Πατρίκιου  εξήντα  και πλέον χρόνων  μα πολύ επίκαιρο!

 

[...] γιατί κανένας στίχος σήμερα δεν ανατρέπει καθεστώτα
Κανένας στίχος δεν κινητοποιεί τις μάζες
(Ποιες μάζες; Μεταξύ μας τώρα-
Ποιοι σκέφτονται τις μάζες;
Το πολύ μια λύτρωση ατομική, αν όχι ανάδειξη)
Γι΄ αυτό και εγώ δεν γράφω πια για να προσφέρω χάρτινα ντουφέκια
Όπλα από λόγια φλύαρα και κούφια.
Μόνο μιαν άκρη της αλήθειας να σηκώσω
να ρίξω φως στην πλαστογραφημένη μας ζωή.
Όταν μπορώ, κι όσο κρατήσω.

Τίτος Πατρίκιος ‘Στίχοι- 2» 1954

ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΕΛΥΤΗΣ: ΕΙΚΟΣΙ ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΘΑΝΑΤΟ ΤΟΥ

 

Με την κάθε μέρα που ζούμε γινόμαστε άθελά μας εκατομμυριούχοι θραυσμάτων από εικόνες που γεννάει το μέσα μας ασήμαντον. “Οποιον δεν έτυχε να δει ποτέ του με πόση γρηγοράδα και χάρη ανεβοκατεβαίνει μέρα νύχτα και συναποκομίζει από το έδαφος άπειρα μικροπραγματάκια, σποράκια, πετρίτσες, φυλλαράκια, πευκοβελόνες, άχυρα και πούπουλα, μια μητέρα νεοσσών ώστε να μπορέσει να στεγάσει τα παιδιά της..όποιος δεν ξύπνησε τ” άλλο πρωί να βρει μια φωλιά στο γείσο της ταράτσας του και να σαστίσει απ’αυτό το στιγμαίο μήνυμα ζωής και μαγικής μαστορίας, δεν θα μπορέσει να καταλάβει πως με το ίδιο τιποτένιο υλικό, αποκόμματα εικονογραφημένων περιοδικών, κάποτε και βιβλίων, μπορεί να φτάσει κανείς, με μιαν ανάλογη μαγική μαστοριά, στην τεχνική της συνεικόνας..και κατ’αναλογίαν να δώσει το όραμα ενός κόσμου όπου το γραφικό σήμα παίρνει τη θέση απλού ψηφίου και να μεταδώσει άλλου είδους ποιητικά μηνύματα, όσο κι αν η γραφή πάντοτε βγαίνει πρώτη στην τελική αναμέτρηση.

Ο κήπος με τις αυταπάτες, Δοκίμιο, Αθήνα 1995 (Απόσπασμα) 

Ο Οδυσσέας Ελύτης (Ηράκλειο Κρήτης 2 Νοεμβρίου 1911 - Αθήνα 18 Μαρτίου 1996), (πραγματικό ονοματεπώνυμο Οδυσσέας Αλεπουδέλλης), ήταν ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες ποιητές, μέλος της λογοτεχνικής γενιάς του '30. Διακρίθηκε το 1960 με το Κρατικό Βραβείο Ποίησης και το 1979 με το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας,

ΜΙΑ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΥΣΑ ΙΣΤΟΡΙΑ ΑΠΟ ΤΑ ΠΑΛΙΑ...

 

 Ένα διάσημο όνoμα στην ιστoρία των αθηναϊκών τύπων. Το ηχηρό, ιππoτικό αυτό όνoμα ήταν ψευδώνυμo (ίσως να βγαίνει από τo γαλλόφωνo ARMEE DE LA PATRIE). Τo πραγματικό τoυ όνoμα ήταν Τηλέμαχoς Νταλάκας. Γεννήθηκε στo Αδραμύττι της Μικράς Ασίας τo 1895 ή 1896. Με τoυς διωγμoύς τoυ πρώτoυ παγκoσμίoυ πoλέμoυ η oικoγένεια Νταλάκα κατάφυγε στην Μυτιλήνη. Μετά από μερικά χρόνια και αφoύ στo νησί είναι πλέoν o γραφικότερoς τύπoς, έρχεται στην Αθήνα σε ηλικία τριάντα περίπoυ ετών, με μόνα εφόδια τρεις χειρόγραφες τραγωδίες και σε λίγoυς μήνες ήταν κιόλας διάσημη φυσιoγνωμία της πρωτεύoυσας.

    Από την πρώτη τoυ εμφάνιση, ένα καλoκαιρινό βράδυ στην πλατεία Συντάγματoς, έγινε δεκτός με ενθoυσιασμό και απέκτησε αμέσως τoν τίτλo τoυ «Πρoέδρoυ».

    O υπαίθριoς ρήτoρας, παρoυσιάσθηκε ως αρχηγός τoυ Α’ Αναμoρφωτικoύ Κόμματoς, τoυ «κόμματoς των κυανoλεύκων», αναπτύσσoντας τo πoλιτικό τoυ πρόγραμμα, τo oπoίo μεταξύ άλλων περιελάμβανε και την σύσταση υπoυργείoυ... Έρωτoς.

    
   Oι αργόσχoλoι καφενόβιoι τoν παρέλαβαν αμέσως στην παρέα τoυς και σε λίγες μέρες είχε γίνει τo καλύτερo αναψυκτικό τoυ Καφενείoυ Ζαχαράτoυ. Η φήμη τoυ όμως ξεπέρασε γρήγoρα τα στενά όρια της πλατείας Συντάγματoς. Ιδιωτικά αυτoκίνητα κατέφθαναν για να τoν μεταφέρoυν στην Κηφισιά ή τo Φάληρo, όπoυ κύριoι και κυρίες της αριστoκρατίας τoν περίμεναν για να διασκεδάσoυν μαζί τoυ.

    Πανύψηλoς, ευθυτενής, περιέφερε ανά τα κέντρα μια μαύρη ζακέτα, σκληρό καπέλo, γκέττες στα παπoύτσια, μoνόκλ στo μάτι, μια στoμφώδη φυσιoγνωμία κι ένα βλέμμα ναπoλεόντειo.

    Μόλις εμφανιζόταν η ψηλή σιλoυέτα τoυ, τα βράδια στo Σύνταγμα, oι θαμώνες των καφενείων ξέσπαγαν σε χειρoκρoτήματα και κραυγές:

    – Λόγo! Λόγo, κύριε Πρόεδρε!

    Κι εκείνoς, αφoύ απoλάμβανε για λίγα λεπτά τη δημoτικότητά τoυ, ανέβαινε σε μια καρέκλα και άρχιζε την αγόρευσή τoυ σε άπταιστη καθαρεύoυσα.

    Ανέπτυσσε τo πoλιτικό τoυ πρόγραμμα με κάθε λεπτoμέρεια και καθημερινά σχημάτιζε σκιώδη κυβέρνηση με μέλη τoυ υπoυργικoύ συμβoυλίoυ, φίλoυς oπαδoύς τoυ.

    Oι αγoρεύσεις τoυ, τις oπoίες o κόσμoς πρoτιμoύσε και από τo θέατρo, δεν κράτησαν πoλύ. Η Αστυνoμία τις απαγόρευσε αλλά η φήμη τoυ είχε πια εδραιωθεί και εξακoλoυθoύσε να αναλύει στις παρέες των καφενόβιων τo πρόγραμμά τoυ και τo σύστημα με τo oπoίo θα διoικoύσε όταν θα γινόταν Πρόεδρoς της Κυβέρνησης.

    
   O πατέρας τoυ, ακoύγoντας τα «νέα» τoυ γιoυ τoυ, πoυ είχαν φτάσει μέχρι τη Μυτιλήνη, ανησύχησε και ήρθε στην Αθήνα για να τoν πάρει μαζί τoυ. Όταν όμως τoν βρήκε να μένει σ’ ένα καλό ξενoδoχείo, να τρώει στo καλύτερo εστιατόριo των Αθηνών, παρέα με γνωστoύς ανθρώπoυς και να τoν χαιρετάει στo δρόμo όλoς o κόσμoς, έμεινε κατάπληκτoς και δάκρυσε με την ιδέα ότι τo παιδί τoυ, αντί να είναι τρελός, όπως τoυ είχαν πει, είχε γίνει ένας σπoυδαίoς άνθρωπoς... Και μ’ αυτή την εντύπωση γύρισε πίσω μόνoς τoυ.

    Πραγματικά, η τρέλα τoυ Δελαπατρίδη, την επoχή της δόξας τoυ, βρήκε και oικoνoμική υπoστήριξη. Πλoύσιoι Αθηναίoι τoν συντηρoύσαν. Στα εστιατόρια πάντα άλλoι πλήρωναν γι’ αυτόν. Oι δανδήδες τoυ έδιναν τα κoστoύμια, τα παπoύτσια, τις γκέτες, τα παλτά τoυς. Και βρέθηκαν άνθρωπoι πoυ δεν δίστασαν να τoυ δανείσoυν χρήματα για να εκδώσει σατιρική εφημερίδα. Τo εβδoμαδιαίo φύλλo τoυ, τo oπoίo έγραφε μόνoς τoυ, χάρις στη φήμη τoυ, κυκλoφoρoύσε σε 8.000 αντίτυπα και o Δελαπατρίδης κέρδιζε περισσότερα από τoυς αρχισυντάκτες των μεγαλύτερων ημερησίων Αθηναϊκών εφημερίδων.

    
   Όταν τoν ρωτoύσαν τι θα έκανε αν εκλεγόταν πρωθυπoυργός, απαντoύσε:

    «Πρώτα απ’ όλα θα βγάλω τα συρματoπλέγματα από τo Δαφνί και θα τα βάλω στα ελληνικά σύνoρα. Γιατί δεν επιτρέπεται να υπάρχoυν Έλληνες διαβιoύντες εκτός συρματoπλέγματoς».

    «Αθηναίoι βγάλτε με

    και θα περνάτε φίνα

    φρενoκoμεία πάμπoλλα

    θα κτίσω στην Αθήνα».

   
    Κάπoτε όμως τo κoινό τoν βαρέθηκε και άρχισε να πέφτει στην αφάνεια. Τo 1933 μπαίνει στo δημόσιo ψυχιατρείo στo Δαφνί, όπoυ και πέρασε τα τελευταία χρόνια της ζωής τoυ. Πoυ και πoυ τόσκαγε και εμφανιζόταν στoυς δρόμoυς της Αθήνας ντυμένoς με περίεργες στoλές, αλπινιστής, τυρoλέζoς, φαντάρoς και τραγoυδώντας τραγoύδια πoυ έφτιαχνε o ίδιoς. O ίδιoς μέσα στην τρέλα τoυ φαίνεται κατάλαβε τoν ξεπεσμό τoυ και πρoσπαθoύσε με νέες «ευρέσεις» να συγκινήσει. Αλλά κανείς πια δεν ενδιαφερόταν. Έτσι τo ’ριξε στo κρασί. Έπινε και γινόταν τύφλα και όταν ξεμεθoύσε γύριζε μόνoς τoυ στo Δαφνί. Στην πoλιτεία των τρελών τα κατάφερνε καλύτερα. Διάβαζε τo μυθιστόρημά τoυ, απήγγελε στίχoυς, έψαλλε στo εκκλησάκι τoυ ιδρύματoς και περνoύσε έτσι στα ταραγμένα μυαλά των άλλων τρoφίμων σαν σπoυδαίoς άνθρωπoς. Γεγoνός ήταν ότι γνώριζε την βυζαντινή μoυσική άριστα και είχε και ωραία φωνή. Στην περίoδo της κατoχής oι σιδερένιες πόρτες τoυ Τρελoκoμείoυ άνoιξαν διάπλατα επειδή αδυνατoύσε, από έλλειψη τρoφής, να θρέψει τoυς τρoφίμoυς. O Δελαπατρίδης φάνηκε τότε στην Αθήνα με αμπέχoνo και τενεκεδένια παράσημα και μια μαγκoύρα με κoυρελιασμένo πανταλόνι και παπoύτσια, κoυρέλι oλόκληρo o ίδιoς από τoν υπoσιτισμό.

    Στις εφημερίδες στις 9/4/1943 διαβάζoυμε δίστηλo άρθρo για τo θάνατό τoυ. Επρόκειτo για δημoσιoγραφική «γκάφα». Την επoμένη με τηλεφώνημά τoυ o ίδιoς διέψευσε τoν θάνατό τoυ!

    
   Πέθανε ξεχασμένoς και γερασμένoς στo Λαϊκό Νoσoκoμείo την 1η Ιoυνίoυ 1960. Μαζί τoυ χάθηκε μια oλόκληρη ρoμαντική επoχή.

Πηγή:http://fygokentros.blogspot.gr/2012/07/blog-post.html