Έλα να πούμε ψέματα ή μήπως - καλύτερα – αλήθειες;

 

Δανείστηκα την επικεφαλίδα από το ομώνυμο τελευταίο βιβλίο της Μ. Δούκα, με την υπόμνηση πως ο μέγας Ντοστογιέφσκι έβαζε τον Ντμίτρι Καραμάζωφ να λέει πως «…το καλύτερο ψέμα είναι η αλήθεια». Ο ιστορικός συμβιβασμός πολιτικών πόλων, με τη μορφή που συνήθως αντιλαμβανόμαστε δηλαδή της συνεύρεσης εντός του αστικού πολιτικού και οικονομικού συστήματος, των ελαχίστων ορίων συνύπαρξης Δεξιάς – Αριστεράς, κατά κύριο λόγο Σοσιαλδημοκρατικής, αποτελεί χρυσή κληρονομιά της Ιταλικής Αριστεράς κυρίως, που κορυφώθηκε με το ανεκπλήρωτο προ-συμβόλαιο Μόρο – Μπερλινγκουέρ. Κυρίως αφορούσε στην αντιμετώπιση της φαιάς και της ακροαριστερής τρομοκρατίας, αλλά και της παρακμής του πολιτικού ιταλικού συστήματος.

Στην Ελλάδα μια επίσης ανεκπλήρωτη προσπάθεια ενός – ρηχού – ιστορικού συμβιβασμού υπήρξε το σύμφωνο Σοφούλη - Σκλάβαινα.

Κατά κανόνα ο ιστορικός συμβιβασμός, στους καιρούς μας, αποτελεί υποχρεωτική αναγκαιότητα μετεκλογικών συνεργασιών, λαμβανομένου μάλιστα υπόψιν πως 16 χώρες της Ευρώπης, κυβερνώνται από κυβερνήσεις συνεργασίας. Αυτό βέβαια δείχνει πως όταν οι εκλογές το επιβάλλουν, βρίσκονται τα ελάχιστα κοινά πολλαπλάσια προγραμματικών συγκλίσεων, και άρα επιτρεπτών αμοιβαίων συμβιβασμών.

Λόγου χάριν, το ό,τι το ριζοσπαστικό Κέντρο αναγνωρίζει πια τις παθογενείς υστερήσεις του ανελέητου κρατισμού και της πελατειακής ιδεολογίας, που αυτός κομίζει, ενώ αντίστοιχα οι Συντηρητικοί κατανοούν αφενός τον πολιτικό φιλελευθερισμό και αφετέρου τις ανέλεγκτες εκτροπές της αγοράς, οδηγεί και τους δύο, με δεδομένη την κατίσχυση του καπιταλισμού ως οικονομικής και κοινωνικής σταθεράς, στην αναπροσαρμογή πολιτικών τους που παλιότερα αποτελούσαν ιερές αγελάδες. Κοινή πια είναι η αντίληψη για επανορισμό του Κράτους ως εγγυητή κοινωνικών αγαθών, αλλά και παρόχου των, όπως εγκαθιδρύεται και στην Κεντροαριστερή πολιτική όχθη η θεώρηση, πως ο εθνικός πλούτος μπορεί να παραχθεί δια του επιχειρείν εντός μιας αγοράς, που όμως έχει κι αυτή τα θεσμικά της όρια.

Αδελφάκι του ιστορικού συμβιβασμού είναι η συναίνεση.

Αδελφάκι του ιστορικού συμβιβασμού είναι η συναίνεση, μια κουλτούρα καθολικής ισχύος που θα’ λεγε κι ο Κάντ, που όμως στις εποχές μας όλο και πιο πολύ τείνει να πάρει και το χαρακτηριστικό συμπληρωματικού ιδεολογήματος. Σε μια χώρα σα την δικιά μας δε, όπου επί μακρόν κυριάρχησε σε σημαντικές πτυχές του Πολιτικού η απάρνηση του τελευταίου να κανονικοποιηθεί, εξορθολογίζοντας την Δημοκρατία, η καθολικότητα ισχύος της συναίνεσης είναι περισσότερο απαραίτητη από ποτέ.

Προβλήματα, όπως η ανεπάρκεια πολλών και ιεραρχημένων μεταρρυθμίσεων, πολιτικού, αστικού και θεσμικού χαρακτήρα δεν μπορεί παρά να είναι αντικείμενο των δυνάμεων του αστικοδημοκρατικού τόξου, αφού αποτιναχθεί ο όποιος ποπουλιστικός χαρακτήρας της υφής τους.

Υπάρχουν όμως και διακυβεύσεις, όπου οι μερικώς συγκλίνουσες πολιτικές δυνάμεις αποκλίνουν, όπως πχ. το πώς και με ποιους κανόνες το επιχειρείν θα ιεραρχεί τις επιλογές του εντός των κανονιστικών ορίων, ποιο το εύρος και η προτεραιότητα των μεταρρυθμίσεων πέρα από τις πρώτες αναγκαίες, αλλά ακόμα και στο πως επικαιροποιείται σήμερα η κοινωνική δικαιοσύνη.

Μια ιδιαίτερη δυσκολία φαίνεται να είναι η κίνηση αυτών των αντιλήψεων, που περισσότερο είναι οριζόντιες παρά, όπως παλιότερα, κάθετες.

Έτσι πρέπει να διερωτηθούμε πχ στο ποιες δυνάμεις διατίθενται μελλοντικά να συμφωνήσουν για την ανταγωνιστική ίδρυση ιδιωτικών Πανεπιστημίων, και την συνύπαρξή τους με τη βελτιωμένη Δημόσια Παιδεία ή ποιές είναι οι δυνάμεις, που και εξαιτίας της Δύσης, που ανήκουμε μπορούν να προγραμματίσουν τον χωρισμό Εκκλησίας – Κράτους. Και εντέλει ποιες δυνάμεις μπορούν να δράσουν πέραν του Καλού και του Κακού.

Ο ενδιάμεσος χώρος, καίτοι κερματισμένος οφείλει να δώσει απαντήσεις χωρίς προσημειώσεις, αναφορικά με τις συγκλίσεις και συναινέσεις.

Ο ενδιάμεσος – ανάμεσα στον επίκαιρο νέο διπολισμό – χώρος, καίτοι κερματισμένος οφείλει μερικώς και συνολικώς να δώσει απαντήσεις χωρίς προσημειώσεις, αναφορικά με τις συγκλίσεις και συναινέσεις αφενός μεταξύ των επιμέρους σχημάτων και αφετέρου στο σύνολό του να προλειαίνει το έδαφος συμβιβασμών, για τις περιπτώσεις που τα εκλογικά αποτελέσματα το επιβάλλουν.

Προϋπόθεση είναι η συμφωνημένη πολιτική σταθερότητα, χωρίς παλιομοδίτικους ποπουλισμούς, που διακονούν τη ψηφοθηρική εκμετάλλευση των εκλογέων.

Με τούτα και μ΄ εκείνα ο ιστορικός συμβιβασμός, είναι εργαλείο πολιτικής, αλλά και – ίσως – ιδεολόγημα, που χωρίς να καταργεί διαφορές, ενώνει σε ορισμένα ζητήματα τις πολιτικές δυνάμεις.

Άλλα ψέματα δεν χωρούν και δεν λέμε, ελάτε να στοιβάξουμε τις αλήθειες και να τις δώσουμε σ΄ εαυτούς και αλλήλους.

---

* Ο Πίνακας που συνοδεύει το κείμενο, είναι: Salvador Dali (1904- 1989), The happy unicorn

αρθρο του:  Γκιώνη, Νίκου, http://ekyklos.gr/sb/108-ela-na-poyme-psemata-i-mipos-kalytera-alitheies.html