ΦΥΛΛΑ ΚΑΤΟΧΗΣ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΤΗΣ ΙΩΑΝΝΑΣ ΤΣΑΤΣΟΥ

Ο ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΑΙ ΙΩΑΝΝΑ ΤΣΑΤΣΟΥ

Η Ιωάννα Τσάτσου στο έργο Φύλλα Κατοχής, εκδ. Εστία, καταγράφει και συγχρόνως καταθέτει την προσωπική της βιωματική μαρτυρία για την Κατοχή.  Το απόσπασμα που επέλεξα αναφέρεται σε δυο σημαδιακές κατοχικές ημέρες(27και 28 Οκτωβρίου 1941) της πρώτης κατοχικής χρονιάς. 

27 Οκτώβρη 1941

Μεγάλη μέρα σήμερα. Σαν ανοίξαμε τα παράθυρα και να πλημμύρισε ήλιος το σπίτι. Ο Κωστάκης είχε μάθημα στο Πανεπιστήμιο αύριο, επέτειο της κήρυξης του Ελληνοϊταλικού πολέμου. Δήλωσε όμως στους φοιτητάς πως θα το κάνη σήμερα, αντίθετα προς την εντολή της Κυβέρνησης , γιατί την 28 Οκτωβρίου τη θεωρούσε μέρα γιορτής εθνικής.

Έτσι κι έκανε. Το βράδυ μετά το μάθημα, όταν γύρισε στο σπίτι, πολλά παιδιά τον συνώδευαν. Όλα είχαν μιαν έκφραση θλίψης και περηφάνιας μαζί. Κατασυγκινημένοι από τα λόγια του, ένοιωθαν σαν ελεύθεροι σκλαβωμένοι.
Όταν μείναμε μόνοι, για να περάση η ώρα, αποφασίσαμε να βάλωμε τάξη στη βιβλιοθήκη. Εκείνη τη στιγμή χτυπά το κουδούνι της εξώπορτας. Ανοίγω η ίδια. Κάποιος φίλος από την Ασφάλεια μας ειδοποιεί πως έρχονται να συλλάβουν τον Κωστάκη. Μια στιγμή συζητούμε τί πρέπει να γίνη. Είμαστε αναποφάσιστοι. Μα καλύτερα να φύγη από το σπίτι, μιά που πίσω απ” αυτή τη δίωξη είναι ο εχθρός. Φεύγει λοιπόν αμέσως, και πάει στου παλιού καλού του φίλου, στου Γιώργου Λάπα. Σε μισή ώρα χτυπά πάλι η πόρτα, ανοίγω. Δυό νέοι, ο ένας κάτι μου θυμίζει, ζητούν τον άνδρα μου. Τους λέω πως λείπει. Με ρωτούν πότε θα γυρίση. Απαντώ, στις εννιά το βράδυ. Φεύγουν. Πλησιάζει οχτώ. Τα παιδιά πλαγιάζουν να κοιμηθούν. Η Δέσποινα με την κούκλα της αγκαλιά, η Ντόρα με την Τέντυ της, την πελώρια αρκούδα της. Γρήγορα βυθίστηκαν στον ύπνο. Στις εννιά χτυπάει πάλι η πόρτα. Ήταν οι ίδιοι άνθρωποι.

«Ο κ. Τσάτσος ; » « Δεν είναι εδώ. »
Δείχνουν τις ταυτότητες των, και λένε : «’Ασφάλεια. θα κάνωμε έρευνα στο σπίτι». Και αρχίζουν να ψάχνουν με τους δυνατούς φακούς των παντού. Ψάχνουν στα δωμάτια, στις τουαλέτες, στις αποθήκες. Φωτίζουν επίμονα και τη Ντόρα με τον Τέντυ της. Δεν καταλαβαίνουν ποια είναι αυτή η σκιά κοντά στο παιδί. Ευτυχώς που η Ντόρα κοιμάται βαθιά.
Μετά την έρευνα, μου δηλώνουν πως έχουν εντολή ο ένας να εγκατασταθή στο σπίτι, και οι δυο άλλοι να φυλάνε την εξώπορτα. Πραγματικά οι δυο φεύγουν, και ο άλλος ξαπλώνει σε μιά βαθειά πολυθρόνα. Η ώρα περνά, έντεκα., μεσάνυχτα.. Έχω μιά νύστα αβάστακτη.
Ο άνθρωπος που έχει μείνει στο σπίτι μου λέει :
« τον γνωρίζω τον κ. Τσάτσο, εγώ τον συνέλαβα και επί Μεταξά » !
Τον κοιτάζω με οίκτο. « Μά δεν είσαι πολύ νέος να κάνης συνέχεια, αυτή τη δουλειά ; » τον ρωτώ.
Δέν μου απαντά μα σα να ντράπηκε, γιατί σε λίγο ξεκάρφωτα ψιθυρίζει : « Πρέπει να κατέβω να ιδώ τί κάνουν οι άλλοι » και εξαφανίζεται.
Κλείνω με ανακούφιση την πόρτα μου, και πάω επιτέλους στο κρεββάτι μου.

28 Οκτώβρη 1941

Τέτοιο θρίαμβο εθνικής γιορτής δεν τον έχω ξαναζήσει. Από τις εφτά με ξύπνησαν τα τηλέφωνα που από κείνη τη στιγμή κουδουνίζουν ακατάπαυτα, οι σημερινές εφημερίδες γράφουν: «ο Κωνσταντίνος Τσάτσος απολύεται και στερείται της συντάξεως του ». Το σπίτι γεμίζει από γνωστούς και άγνωστους. Την εξώπορτα την έχω αφήσει ανοιχτή. Πολιτικοί, αξιωματικοί και αξιωματούχοι, κοινοί θνητοί, όλοι είναι εδώ. Ένας άγνωστος λοχαγός ζητάει να μου μιλήση χωριστά. « Μετά το αλβανικό μέτωπο, πρώτη μέρα σήμερα νοιώθω ελεύθερος » μου λέει σιγά. Τα μάτια του είναι θολά από δάκρυα. « Θέλω να σας προσφέρω ό,τι διαθέτω » και βγάζει δειλά από την τσέπη του μιά χρυσή λίρα. Μιά στιγμή χάνω τα λόγια μου, συγκινημένη από το αίσθημα αυτού του ανθρώπου.
« Τώρα δέν χρειάζομαι τίποτα, αν χρειαστώ. . . » ψιθυρίζω με φόβο μή τον προσβάλω. « Σας ευχαριστώ, σας ευχαριστώ αληθινά ».

Φωνές ακούγονται στην οδό Κυδαθηναίων. Τρέχω στο μπαλκόνι. ο δρόμος έχει μαυρίσει από φοιτητές. Τα παιδιά, αφού καταθέσανε λουλούδια στον Άγνωστο Στρατιώτη, έρχονται κατ” ευθείαν στην οδό Κυδαθηναίων, κάτω από το σπίτι μας. «Θέλομε τον Τσάτσο, θέλομε τον Τσάτσο » φωνάζουν με ρυθμό. «Άλλο θύμα του άξονα, ο Τσάτσος ».
Το τηλέφωνο χτυπά επίμονα. Παίρνω το ακουστικό. Είναι αξιωματικός της Αστυνομίας. « Προσπαθήστε να διαλύσετε τους φοιτητάς » μου λέει, «έρχονται οι ιταλοί».

Κατεβαίνω τρέχοντας τη σκάλα, βγαίνω στο δρόμο και λέω στους νέους : « Το μεγαλύτερο κακό που μπορεί να συμβή στο δάσκαλο σας, είναι να χτυπηθή ένας από σας. Σας παρακαλώ να διαλυθήτε, να πάτε ήσυχα στα σπίτια σας. Πολύ σύντομα θα είμαστε πάλι όλοι μαζί ».
Καταλαβαίνουν, και με δυσκολία αρχίζουν να διαλύωνται.

Ώς αργά τη νύχτα το σπίτι είναι ένα προσκύνημα. οι άνθρωποι της ασφάλειας, φυλάνε πάντα στην οδό Κυδαθηναίων.

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΗΝ ΕΘΝΙΚΗ ΕΠΕΤΕΙΟ ΤΗΣ 28ης ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1940

ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ ΕΛΛΗΝΟ-ΙΤΑΛΙΚΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ
"ΕΠΟΣ ΤΟΥ 1940"
Η εμπλοκή της Ελλάδας στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο ξεκινά στις 28 Οκτωβρίου 1940. Ο Μουσολίνι στέλνει τελεσίγραφο στον πρωθυπουργό της Ελλάδας, Ιωάννη Μεταξά, ζητώντας την ελεύθερη διέλευση των ιταλικών στρατευμάτων από το ελληνικό έδαφος.

Οι Έλληνες απαντούν ΟΧΙ και αρχίζει ο Ελληνο-ιταλικός πόλεμος.

Οι Έλληνες Φαντάροι αναχωρούν για το Μέτωπο «με το χαμόγελο στα χείλη» και μέσα σε κλίμα αληθινού πανηγυριού, που συνεχίζεται και στην πρώτη γραμμή της μάχης.

Το "έπος του 1940" ή η «Μάχη της Ελλάδας», που καλύπτει συνολικά ένα διάστημα 216 ημερών, μπορεί να διακριθεί σε τρεις περιόδους:

α) την αρχική άμυνα του πατρίου εδάφους στα βουνά της Πίνδου

β) την ορμητική αντεπίθεση, κατά την οποία καταλαμβάνονται σημαντικές πόλεις και στρατηγικά σημεία της Βορείου Ηπείρου, όπως η Κορυτσά (21 Νοεμβρίου 1940) ,

η Πρεμετή, οι Άγιοι Σαράντα, το Αργυρόκαστρο, η Χειμάρρα, στις οποίες κυριαρχούσε το ελληνικό στοιχείο. Οι Έλληνες κάτοικοι, μέσα σε παραλήρημα ενθουσιασμού υποδέχονται τον ελληνικό στρατό και ξεδιπλώνουν στα μπαλκόνια τους τις γαλανόλευκες, πανηγυρίζοντας για τις νίκες.

γ) τη βαθύτερη προέλαση στο αλβανικό έδαφος, με τη συντριβή της περιβόητης «εαρινής επίθεσης» των Ιταλών

. ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ ΓΕΓΟΝΟΤΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ:
ΚΑΤΟΧΗ – ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ – ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ
(1941-1944)

Ένοπλη αντίσταση των Ελλήνων σε Ιταλούς και Γερμανούς πριν την κατοχή

Η αντίσταση των Ελλήνων απέναντι στους Ιταλούς και τους Γερμανούς κράτησε συνολικά 216 μέρες: από την 28η Οκτωβρίου 1940 έως την 31η Μαΐου 1941. Από αυτές οι 160 μέρες καλύπτουν το νικηφόρο πόλεμο της Ελλάδας εναντίον της Ιταλίας, οι 25 την ηρωική άμυνα των Ελλήνων έναντι των Γερμανών και Ιταλών, και οι 31 την ύστατη αντίσταση των Ελλήνων, μαζί με αγγλικές μονάδες, εναντίον των Γερμανών στην Κρήτη ("Μάχη της Κρήτης").

Η τριπλή κατοχή της Ελλάδας

Μετά από έξι μήνες ηρωικής αντίστασης και νικηφόρων μαχών κατά των Ιταλών η Ελλάδα θα δεχτεί επίθεση από τους Γερμανούς στις 6 Απριλίου 1941, που στο μεταξύ υποτάσσουν και την Γιουγκοσλαβία. Η Ελληνική Κυβέρνηση και ο βασιλιάς εγκαταλείπουν τη χώρα, ενώ η στρατιωτική ηγεσία συνθηκολογεί στις 24 Απριλίου 1941.

Οι Γερμανοί εισέρχονται στη Θεσσαλονίκη στις 9 Απριλίου και στην Αθήνα στις 27 Απριλίου 1941.
Ωστόσο η Ελλάδα δεν έχει υποταχτεί ακόμη ολοκληρωτικά στον Γερμανό Κατακτητή. Η αντίσταση στην Κρήτη κρατά ως το Μάιο του 1941, οπότε και λαμβάνει χώρα η «Μάχη της Κρήτης» (20 Μαΐου 1941).

Ο Χίτλερ θα χρησιμοποιήσει το πιο επίλεκτο σώμα των Γερμανών αλεξιπτωτιστών (περίπου 3000), επιχειρώντας τη μαζικότερη αεροπορική επίθεση στα χρονικά του Ναζισμού. Οι Γερμανοί θα υποστούν τρομερές απώλειες εξαιτίας της ηρωικής αντίστασης των Ελλήνων της Κρήτης και των Συμμάχων (κυρίως Άγγλων, Αυστραλών και Νεοζηλανδών).
Μετά την κατάληψη και της Κρήτης στις 31 Μαΐου 1941 από τα γερμανικά στρατεύματα, η Ελλάδα βρίσκεται υπό τριπλή Κατοχή: της Γερμανίας, της Ιταλίας και της Βουλγαρίας. Η Βουλγαρία κατέχει την Ανατολική Μακεδονία και μέρος της Θράκης. Η Γερμανία την Κεντρική και Δυτική Μακεδονία, την Αθήνα, την Κρήτη και κάποια νησιά. Και η Ιταλία την υπόλοιπη Ελλάδα.

Η πείνα (χειμώνας 1941-1942)

Οι Γερμανοί δεσμεύουν όλα τα αγαθά των κατακτημένων, για να καλύψουν τις ανάγκες του γερμανικού στρατού. Τα τρόφιμα εξαφανίζονται και εμφανίζεται η «μαύρη αγορά». Από το καλοκαίρι του 1941 ο ελληνικός λαός αρχίζει να υποσιτίζεται, ενώ τον τρομερό χειμώνα του 1941-42 χιλιάδες άνθρωποι, ιδιαίτερα στα αστικά κέντρα, πεθαίνουν από την πείνα.

Ο πραγματικός αριθμός των θυμάτων της πείνας στην Ελλάδα δεν είναι εξακριβωμένος, υπολογίζεται όμως ότι φτάνει τις 300.000.

Η πρώτη πράξη ηρωικής αντίστασης

Ωστόσο, ο ελληνικός λαός αντιμετωπίζει αυτή τη ζοφερή κατάσταση χωρίς να χάσει το θάρρος του και το αγωνιστικό του φρόνημα. Αντιστέκεται σθεναρά.

Η πρώτη σημαντική πράξη αντίστασης στα Γερμανικά στρατεύματα κατοχής ήταν το κατέβασμα της Γερμανικής σημαίας, της Σβάστικας, από την Ακρόπολη τη νύχτα της 30ης Μαΐου 1941. Πρωταγωνιστές είναι δύο νεαροί φοιτητές, ο Μανόλης Γλέζος και ο Αποστόλης Σάντας.
1600/ANTISTASI_1.jpg">
Σιγά σιγά η αντίσταση του ελληνικού λαού αρχίζει να οργανώνεται. Ιδρύονται αντιστασιακές οργανώσεις (ΕΔΕΣ, ΕΚΚΑ, ΕΑΜ) με άμεσο στόχο την απελευθέρωση της Ελάδας από τους κατακτητές και απώτερο στόχο την οικοδόμηση ενός σταθερού δημοκρατικού πολιτεύματος.

Η ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοπόταμου

ανατίναξη της Γέφυρας του Γοργοπόταμου στις 25 Νοεμβρίου 1942 από τις ελληνικές αντάρτικες ομάδες του ΕΑΜ και του ΕΔΕΣ και σε συνεργασία με αγγλικό κλιμάκιο καθυστερεί για αρκετές εβδομάδες τον ανεφοδιασμό των Γερμανών που μάχονται στην Αφρική, ανυψώνει το ηθικό των Ελλήνων και τους καταξιώνει στη συνείδηση των Συμμάχων.

Η αντίσταση ελληνικής νεολαίας

Κεφάλαιο αναμφισβήτητα πολύ σημαντικό στην Εθνική μας Αντίσταση αποτελεί η αντίσταση της νεολαίας μας στην ύπαιθρο και στις πόλεις. Χιλιάδες μαθητές, σπουδαστές και φοιτητές μπαίνουν από τους πρώτους μήνες στον αγώνα για το διώξιμο του ξένου κατακτητή. Μοιράζουν προκηρύξεις, γράφουν επαναστατικά συνθήματα στους τοίχους, συγκεντρώνουν πληροφορίες, διακινούν όπλα, οργανώνουν δολιοφθορές και επιθέσεις εναντίον των Δυνάμεων Κατοχής.

Στις 25 Μαρτίου του 1942 γίνεται η πρώτη φοιτητική διαδήλωση στην Αθήνα. Οι φοιτητές συγκεντρώνονται στα Προπύλαια του Πανεπιστημίου. «Ξεσπά ο Εθνικός Ύμνος. Δεν έχουν προλάβει οι φοιτητές να τελειώσουν την πρώτη στροφή και ορμούν έφιπποι Ιταλοί καραμπινιέροι και χτυπούν με τα σπαθιά τους. Η οδός Πανεπιστημίου γεμίζει από Ελληνόπουλα που τα κυνηγούν οι Ιταλοί. Η διαδήλωση σκορπά, μερικοί σπουδαστές πιάνονται και βασανίζονται από τους καραμπινιέρους.»

Αρχίζει έτσι μία μάχη που κρατάει σχεδόν τέσσερα χρόνια. Μια μάχη καθημερινή, γεμάτη ελπίδες και όνειρα. Αλλά και μια μάχη γεμάτη θυσίες.
Ανάμεσα στους πολλούς ανώνυμους και επώνυμους που έδωσαν το αίμα τους για τηδική μας ελευθερία ξεχωρίζει η ηρωική μορφή της Ηλέκτρας Αποστόλου. Τη συλλαμβάνουν στα τέλη Ιουλίου του 1944 Έλληνες δοσίλογοι, συνεργάτες των Γερμανών. Τη βασανίζουν φριχτά μέρες ολόκληρες. Μη μπορώντας να κλονίσουν την αδάμαστη θέλησή της τη μαστιγώνουν με συρματένιο βούρδουλα, καίνε το κορμί της με πυρωμένα σίδερα, τη βάζουν να περπατήσει σε πυρωμένα κάρβουνα και τέλος την κρεμάνε απ’ τις μασχάλες και τη βασανίζουν ως την τελευταία της πνοή. Η Ηλέκτρα αντιμετωπίζει αλύγιστη τα μαρτύρια. Στις ερωτήσεις των δημίων της απαντά περήφανα και λακωνικά.
- Πώς σε λένε; - Ελληνίδα!
- Πού κάθεσαι; - Στην Ελλάδα!
- Τι δουλειά κάνεις; - Υπηρετώ τον ελληνικό λαό!

Τα ολοκαυτώματα

Στην ύπαιθρο ολόκληρα χωριά καίγονται και ο πληθυσμός τους εκτελείται.

Στις 13 Δεκεμβρίου 1943 οι Γερμανοί πυρπολούν τα Καλάβρυτα (στην Πελοπόννησο) και εξοντώνουν τον πληθυσμό τους. Συνολικά φονεύονται 1101 άτομα, ανάμεσα στους οποίους βρίσκονται βρέφη και παιδιά κάτω των 14 ετών.

Στις 10 Ιουνίου του 1944 πυρπολείται το Δίστομο (στη Στερεά Ελλάδα) και εξοντώνεται ολόκληρος ο πληθυσμός του.

49.188 Έλληνες εκτελέστηκαν από τους Γερμανούς, τους Ιταλούς και τους Βουλγάρους.

Απελευθέρωση

Στις 12 Οκτωβρίου του 1944 η Αθήνα και ο Πειραιάς απελευθερώνονται από τους Γερμανούς.

Στις 18 Οκτωβρίου, ο Γεώργιος Παπανδρέου, Πρόεδρος της πρώτης μετακατοχικής Ελληνικής Κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας υψώνει στην Ακρόπολη τη γαλανόλευκη.

Πηγή: http://fk-thess2010.blogspot.gr/2010/10/28-1940-28-october-1940.html

«Πὸλις φλεγμαὶνουσα»

 

Ο  Σαράντος Καργάκος προσεγγίζει τα θέματα, κυρίως τα ιστορικά, από μια σκοπιά, με την οποία μπορεί κάποιος να συμφωνεί ή να διαφωνεί, ωστόσο όλοι, νομίζω, ότι συμφωνούμε ότι ο Καργάκος είναι ένας από τους λίγους εν ζωή  Δασκάλους με πλούσιο έργο. Ήταν και εξακολουθεί να είναι ο ακάματος ερευνητής της ιστορικής επιστήμης. Το σημερινό κείμενο, βαθύτατα πολιτικό, το επέλεξα γιατί ξύνει πληγές και οξύνει το νου μας, σχετικά με τις χρόνιες παθογένειες. Με όλο τον σεβασμό στον μαχητή Δάσκαλο,  θα εντόπιζα την απαρχή της πλαναίσθησης μας, τουλάχιστον από το 1974. Το εξαίρετο, κατά τη γνώμη μου, κείμενο είναι το ακόλουθο:  

   Προσωπική ἂποψη ἐκφράζω καὶ δὲν ἔχω τὴν ἐμμονή νὰ τὴν ἐπιβὰλω. Φρονῶ δηλαδὴ ὃτι ἡ μεταδικτατορικὴ μας δημοκρατὶα εἶναι μιὰ χωλαὶνουσα, ἀνάπηρη δημοκρατία καὶ γι’ αὐτό δημιούργησε, ὃπως θὰ ἔλεγε ὁ Πλὰτων, μιὰ «φλεγμαὶνουσα» κοινωνὶα. Δὲν ἔχουμε μὸνο κρὶση - κὰτι πού ἦταν ἀναπόφευκτο - ἔχουμε σήψη.

Οἱ ἐπιλογές ὅλων τῶν μεταπολιτευτικῶν κυβερνὴσεων σπανὶως ἦσαν σωστὲς. Στηριχθὴκαμε κυρὶως σὲ ξὲνες πλὰτες καὶ ζήσαμε ἐπί μὶα 20ετὶα καὶ πλὲον σὲ μὶα ψευδὴ κατὰσταση, σὲ μιὰ πλαναὶσθηση εὐημερίας καὶ ξεχάσαμε τὴ σοφὶα τῆς βυζαντινῆς παροιμὶας: «Οὐαὶ τῷ μή τοῑς ἰδὶοις ὄνυξι ξυομὲνῳ». Ξεχὰσαμε ἀκόμη, μὲσα στὴν ἔπαρση τῆς ματαιοδοξίας μας, καὶ αὐτό ποὺ εἶχε πεῑ ὁ Ναπολὲων: «Ἡ ἀπὸσταση ἀνάμεσα στὸ μεγαλεῑο καὶ στὸ γελοῖο εἶναι μὸλις ἓνα βῆμα»!

Σὴμερα ἀκόμη καὶ στὴν Ἀλβανία εἴμαστε καταγέλαστοι. Ζὴσαμε ἓνα «Σὺνδρομο Ἐλπήνορος» καὶ τὸ πληρὼσαμε βαριὰ. Θυμὶζω ὃτι ὁ Ἐλπήνωρ ἦταν στὸ «τσοῦρμο» τοῡ Ὀδυσσὲα ποὺ ἡ Κὶρκη μεταμὸρφωσε σὲ χοὶρους. Ὃταν ἐδέησε ἡ μὰγισσα νὰ δὼσει στοὺς ναῦτες ἀνθρώπινη μορφή, καὶ ἄρχισε ἡ προετοιμασὶα γιὰ τὴν ἐπιστροφὴ, ὁ Ἐλπήνωρ τὸ ’ριξε στὸ κρασὶ. Ἀλλ’ «οἰνοβαρέων», ὃπως λὲει ὁ Ὃμηρος (κ 552) ἔπεσε ἀπό τὴ στὲγη ποὺ κοιμὸταν, ἔσπασε τὸν αὐχὲνα του καὶ ἐξὲπνευσε.
Μὲ τὸν ὅρο «Σὺνδρομο Ἐλπήνορος» δηλὼνουμε τὴ μετάβαση ἀπό μιὰ κατὰσταση σέ ἄλλη, ἄκρως δυσάρεστη, χωρὶς νὰ τὸ αἰσθανόμαστε. Ἡ πορεὶα μας μὲσα στὴν εὐφημιστικὰ ὀνομαζόμενη Ἑνωμὲνη - μὲ UHU - Εὐρὼπη ἔμοιαζε καὶ μοιὰζει μὲ τὴν πορεὶα στὸ ἐχθρικά ἄγνωστο ἔδαφος τῆς Ἀνατολὶας τοῡ φοβεροῡ πολεμιστῆ Δημὴτριου Πολιορκητῆ. Μὲχρι ποὺ ἕνα πρωί οἱ ἐξαντλημὲνοι στρατιῶτες τους τοῦ κολλὴσανε στὴ σκηνὴ μιὰ ἐπιγραφή ποὺ εἶναι παραλλαγὴ ἑνός γνωστοῡ στίχου τοῡ Σοφοκλῆ: «Τέκνον τυφλοῡ γὲροντος Ἀντιγὸνου, τὶνας χὠρας ἀφίγμεθα;» (Γυιὲ τοῡ τυφλοῡ γὲροντα Ἀντιγὸνου, σὲ ποιὲς χῶρες ἔχουμε φθάσει;). Ὡς γνωστὸν, ὁ Ἀντίγονος ἦταν μονόφθαλμος καὶ γι’ αὐτὸ ὀνομαζόταν καὶ... Κὺκλωψ!
Αὐτὴ τὴ στιγμή δὲν ξὲρουμε ποῦ βρισμόμαστε καὶ πρὸς τὰ ποῡ νὰ πορευθοῦμε. Δὲν ἔχουμε σταθερή πορεία πλεὺσεως. Θαλασσοδερνὸμαστε σὰν τὰ πλοῑα τοῡ Ὀδυσσέα. Σὲ αὐτὴ τὴ χαὠδη κατάσταση ὅπου βρεθὴκαμε, τοῦτο τολμῶ νὰ προτείνω: ἀφοῡ φὰγαμε τὸ λωτὸ καὶ ξεχὰσαμε ποιοὶ εἴμαστε καὶ ποιᾶς χὼρας τὲκνα εἴμαστε, εἶναι καιρὸς νὰ πορευθοῡμε πρὸς τὸν ἑαυτὸ μας. Νὰ ξαναβροῡμε τὴν πρὼτη μας σὺσταση. Νὰ πάψουμε νὰ εἴμαστε ἀπολειφὰδια τῆς Εὐρώπης καὶ τῆς Ἀμερικῆς.
Μπορεῑ ἡ οἰκονομὶα μας νὰ κατὲρρευσε ἀλλ’ ἀλὶμονο ἄν μὲσα στὴν ψυχὴ μας καταρρεὺσει ἡ ἐλπὶδα ἐπιστροφῆς στὴν Ἰθάκη. Ἡ Ἰθάκη δὲν εἶναι ἓνας γεωγραφικὸς χῶρος, εἶναι ἓνα σὺστημα ἀρχῶν καὶ ἀξιῶν ποὺ συνθέτουν τὸν ὃρο Ἑλλὰς. Τὴν Ἑλλάδα δὲν τὴν εἶδα ποτὲ σὰν γεωγραφικό ἔδαφος, οὔτε σὰν ἄθροισμα ἀνθρώπων. Τὴν εἶδα καὶ τὴν βλὲπω σὰν ἰδέα, ὂχι ὅμως ἰδέα μεταφυσική. Τὴ βλὲπω σὰν ἰδέα τοῡ σωστοῡ ἀνθρώπου, τοῡ ἀνθρώπου ποὺ ξὲρει τὸ «μετὰ φιλοσοφίας ζῆν». Μέχρι πρὸσφατα εἴμαστε ἕνας φιλοσοφημένος λαὸς. Οἱ πατέρες καὶ οἱ παπποῡδες μας μπορεῑ νὰ μὴν ἤξεραν γρὰμματα, ἀλλ’ εἶχαν φιλοσοφία ζωῆς, ποὺ ἦταν πλοῡτος μυαλοῡ και ψυχῆς. Τὸ νὰ πλουτὶσεις κατὰ τσὲπη, δὲν ἀποκλείει τὸ ἐνδεχόμενο νὰ ξεπὲσεις.

www.sarantoskargakos.gr